Het Meetjesland in het noorden van Oost-VlaanderenThis page in English

Merendree

 Maldegem Adegem Waarschoot Knesselare Ursel Oostwinkel Ronsele Sleidinge Zomergem Evergem Lovendegem Bellem Aalter Hansbeke Vinderhoute Landegem Lotenhulle Nevele Poeke Poesele Vosselare
Klik op de afbeelding hieronder voor een grotere copij ervan. 
Merendree en zijn geburen op een landkaart van 1973

Uit een landkaart van 1973

Naam: tot op heden konden taalkundigen geen verantwoorde verklaring vinden voor de naam Merendree.  Misschien is het een Oudgermaanse waternaam.  De oudste schriftelijke vermelding 'Merendra' dateert van 722 toen Wendelfridus zijn goederen schonk aan de St.-Pietersabdij in Gent.

Geschiedenis

De oudste archeologische vondsten in Merendree dateren van 15.000-10.000 jaar geleden (laat- of epi-Paleolithicum) en werden op de Molenkouter gevonden.  Artefacten uit het Mesolithicum (spitsen, schrabbers, micro-klingen) werden zowat overal langs de Kale aangetroffen.  Een fragment van een gepolijste bijl en een pijlpunt wijzen op activiteiten tijdens het Neolithicum.  Enkele grafheuvels op de Melderenkouter en aan de Dosweg duiden op menselijke aanwezigheid in de Bronstijd.  Uit de IJzertijd werden vondsten gedaan op de Molenkouter en de Melderenkouter.  In het najaar 1995 werden op de Molenkouter ten oosten van de huidige dorpskern een Romeinse aarden weg, voor­raad­kuilen, afvalkuilen, paalgaten en aardewerk blootgelegd.

Deze vondsten wijzen erop dat Merendree, gelegen aan de oever van de Kale mag worden beschouwd als een handels- en artisanaal centrum met centraliserende en distributieve functie voor het omliggende gebied.  Het belang dat deze nederzetting kende in de Ro­mein­se tijd leidde tot de vroeg-middeleeuwse ontwikkeling van het dorp Merendree.  Bij de opgravingen in 1995 werden ook scherven gevonden, die in een Germaanse en/of Merovingische traditie thuishoren.

Hierbij dient ook te worden vermeld dat de kerk van Merendree gewijd is aan de Mero­vin­gische koningin Radegundis.  Zij leefde in de eerste helft van de 6de eeuw en kreeg in België slechts drie kerken toegewijd, twee in Wallonië en één in Vlaanderen, in Merendree.  Daaruit vermoedt men een Merovingische oorsprong van het gebedshuis.

De oudste Vlaamse martelaar Gerulfus stamde uit een oudheerlijk Merendrees geslacht en werd in 748 in de basilica (kerk) van Merendree begraven.

De heerlijkheid Merendree
Sedert 1319 waren de heerlijkheden Vinderhoute en Merendree afhankelijk van dezelfde heer.  Deze dubbele heerlijkheid met één baljuw bleef gerechtelijk en bestuurlijk ge­schei­den.  In Merendree hield men vierschaar met de baljuw of zijn plaatsvervanger de meier en zeven schepenen.  Twee waren van Landegem, twee van Hansbeke en drie van Merendree zelf afkomstig.  De meier van Merendree woonde in 'Meierswal', de latere pastorie 'Gerolfswal'.

Herdopers of anabaptisten
Vanuit Brugge en Gent heeft het doperdom zich in het Land van Nevele verspreid.  Merendree, gelegen halfweg tussen Brugge en Gent, werd heel vlug een geliefde pleis­ter­plaats van dopers.  Reeds in 1542 moesten de eerste Merendreenaren hun geloofsovertuiging met de dood bekopen.  De dopers weken uit naar het Noorden, o.m. naar Aardenburg, maar tot in de tweede helft van de 17de eeuw woonden in Merendree nog hervormden.  De huidige wijknaam Dopershoek herinnert aan de plaats waar deze herdopers hebben gewoond, ver buiten de dorpskern en uit het bereik van de katholieke geestelijkheid.

Bezienswaardigheden

Sint-Radgundiskerk
De oudste delen van de huidige kerk klimmen op tot de eerste helft van de 12de eeuw en werden gedeeltelijk op oude funderingen gebouwd.  Het huidige koor, transept met vieringtoren en bijgebouwen zijn Romaans; het schip met beide zijbeuken zijn neogotisch van stijl.  In de 16de eeuw werd de benedenkerk grotendeels gesloopt.  De zijbeuken werden wederopgebouwd in baksteen en afgedekt met één zadeldak.  In 1881-82 en 1893 werd de kerk grondig gerestaureerd.

Het eiken koorgestoelte in renaissancestijl dateert uit het midden van de 17de eeuw.  De 18de-eeuwse communiebank van mahonie en smeedijzer is in Lodewijk XV-stijl.  De kansel is van 1698 en de marmeren doopvont van de 18de eeuw.  De 14de-eeuwse grafkelder van de heilige Gerulfus bevindt zich tegen de linker kruisingspijler en is afgedekt met een glasplaat.  Tegen de buitengevels hangen enkele 18de- en 19de-eeuwse grafstenen.

Pastorie 'Gerolfswal', Hammeken 13
De pastorie werd omstreeks 1764 gebouwd op de plaats van de 'Meierswal'.  Ze ligt binnen een dubbele circulaire omwalling, werd in de 19de eeuw aangepast en recent volledig gerestaureerd.  De pastorie heeft een heel belangrijke rol vervuld in het leven van priester-dichter Baziel De Craene, die er vanaf 1939 tot aan zijn dood in 1956 zijn Vlaamse Poëziedagen organiseerde.  Honderden poëzieminnaars trokken jaren na elkaar naar Gerolfswal om er in het lommer van de reuze catalpa te luisteren naar poëzie en muziek.

Rood kasteeltje en kapel van O.-L.-Vrouw, Broekstraat 13-14
Dit omwald domein is al te zien op de kaart van G. De Deken van 1749.  In de 19de eeuw was de voormalige omwalde hoeve het buitengoed van de Gentse architect Louis Minard.  Aan de straatkant bouwde hij een neogotisch arduinen kapelletje, gedateerd "XVI Mey MDCCCLX" en met opschriften "Toegewijd aen O.L.V. door L. Minard en M van Hoorebeke ter gelegenheid van hun Jubelfeest van vijf-en twintig jaren huwelijk 16 mey 1860".

Kasteel Velde, Gerolfsweg 4
In een park met vijver en deels bewaarde omwalling ligt het kasteel Velde.  Over dit kasteel is nog weinig historisch onderzoek verricht.  Het zou opklimmen tot de 16de eeuw, brandde af en werd in 1746 weer opgebouwd.  Dit fraai kasteel met roze geschilderde voorgevel werd begin 20ste eeuw naar de toenmalige bewoner ook 'Kasteel Mechelynck' genoemd.

Kasteel Kervyn de Meerendré
Kasteel Kervyn de Meerendré

Kasteel ter Wallen, Veldestraat 21-23
Dit eenvoudig omwald kasteeltje, gelegen aan de oever van de Kale rechtover het kasteel Kervyn de Meerendré, werd waarschijnlijk omstreeks 1800 wederopgebouwd.  In 1962 werd het door de huidige eige­naar grondig gerestaureerd.

Kasteel Kervyn de Meerendré, Veldestraat 48
Dit neoclassicistische kasteel ligt in een mooi omwald park naar Engels model.  Het werd eind 17de eeuw gebouwd op de plaats van "een behuysde stede en brouwerije" (verdwenen in 1680-85).  Het kasteel was tot in de jaren 1980 eigendom van de familie Kervyn de Meerendré.  Nadien stond het fraaie gebouw enkele jaren te vervallen tot de huidige eigenaar het in het begin van de jaren 1990 op een voortreffelijke manier liet restaureren.

Kasteel van Melderen, Veldestraat 148
Dit gebouw werd in 1900 opgetrokken op de plaats van een ouder kasteeltje.  Het heeft twee bouwlagen onder een leien schilddak en is bekleed met geglazuurde baksteen.  In 1982 werd aan de voor- en achtergevel een driehoekig fronton aangebracht.

Bron: de uitstekende «Streekgids Meetjesland» gepubliceerd in 1998 door Natuur en Landschap Meetjesland vzw.

Naar de top van deze blz
Meer foto's
Het MeetjeslandInhoudstafelDoorzoek onze Meetjesland webstek

MijnPlatteland homepage
MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking :  22-04-2021
Copyright Notice (c) 2024

Aalter
Adegem
Assenede
Balgerhoeke
Bassevelde
Bellem
Belzele
Bentille
Boekhoute
Donk
Doornzele
Eeklo
Ertvelde
Evergem
Hansbeke
Kaprijke
Kerkbrugge-Langerbrugge
Kleit
Kluizen
Knesselare
Landegem
Lembeke
Lotenhulle
Lovendegem
Maldegem
Merendree
Middelburg
Nevele
Oosteeklo
Oostwinkel
Overslag
Poeke
Poesele
Rieme
Ronsele
Sleidinge
St.-Jan-in-Eremo
St.-Kruis-Winkel
St.-Laureins
St.-Margriete
St.-Maria-Aalter
Ursel
Vinderhoute
Vosselare
Waarschoot
Wachtebeke
Waterland-Oudeman
Watervliet
Wippelgem
Zelzate
Zomergem