Het Meetjesland in het noorden van Oost-VlaanderenThis page in English

Nevele

Aalter Bellem Merendree Hansbeke Landegem Lotenhulle Poeke Poesele Vosselare
Klik op de afbeelding hieronder voor een grotere copij ervan. 
Nevele en zijn geburen op een landkaart van 1973

Uit een landkaart van 1973

Oppervlakte: 5189 ha; inwoners: 10385.

Deelgemeenten: Nevele (2857 inw.), Hansbeke (2212 inw.), Landegem (2678 inw.), Merendree (1600 inw.), Vosselare (1174 inw.), Poesele (457 I inw.).

Naam: de oudste geschreven vermelding luidt 'Niviala' (eind 9de eeuw in een kopie van 941).  De etymologie staat niet vast, maar waarschijnlijk schuilt in de naam het Keltische 'nevia-ialo' wat 'nieuwland, nieuw ontgonnen land' betekent.

Geschiedenis van de heerlijkheid

Het oudst bewaarde zegel van Nevele dagtekent van 21 juni 1316 en is daardoor het tweede oudste, bekende zegel in Vlaanderen.  Het draagt de tekst (vertaling): "Zegel van de schepenen van de stad Nevele in Vlaanderen".  Nevele was dus ten tijde van de Guldensporenslag reeds een stadje.  Een stadskeure van Nevele is niet bewaard gebleven.  Pas in 1072 wordt voor het eerst Walter van Nevele als heer van Nevele vermeld.

Plan van Nevele
1. Kerk
2. Gemeentehuis
3. C. Buysses woning
4. Café De Roos
5. Kapel O.-L.-Vrouw van Zeven Weeën

In het begin van de 14de eeuw hebben de heren van Nevele een tweede kasteel laten bouwen in Ooidonk in Sint-Martens-Leerne.  In 1381 speelde zich in Nevele een verschrikkelijk oorlogsdrama af in de strijd tussen de Gentenaren en graaf Lodewijk van Male.  Het kasteel, de kerk en de meeste huizen van Nevele werden in de as gelegd.  Na deze verwoesting werd het kasteel slechts gedeeltelijk wederopgebouwd in de vorm van een vierkante toren, waarvan nu nog een gedeelte zichtbaar is.

In de woelige 16de eeuw, tijdens de hervormingstijd, hadden Nevele en omgeving sterk te lijden onder plunderingen en beeldenstorm.  Filip de Montmerency, graaf van Horne en heer van Nevele, werd als gevolg van deze strijd op 5 juni 1568 onthoofd op de Grote Markt te Brussel.  Het kasteel van Nevele lag in puin en de heerlijkheid Nevele werd verbeurd verklaard.  Nevele lijkt zich nooit meer ten volle van deze slagen te hebben hersteld.  Pas in de 18de eeuw was er een verbetering in de toestand vast te stellen, maar de 19de eeuw was weer zwart en hopeloos.  Om de toestand te kennen eind 19de en begin 20ste eeuw hoeft men maar de werken van Cyriel Buysse te lezen.

Enkele dagen voor de wapenstilstand in 1918 werden de kerk en het dorp weer eens grondig verwoest.  In mei 1940 moesten de kerk en het dorp het weer ontgelden.


St. -Mauritiuskerk

Bezienswaardigheden

Sint-Mauritiuskerk
De oorspronkelijke Romaanse kruiskerk van Doornikse steen klimt op tot de 12de-13de eeuw maar werd reeds vroeger vermeld.  Ze werd vernield in 1381 en wederopgebouwd in baksteen.  Ook tijdens de godsdiensttroebelen op het eind van de 16de eeuw werd de kerk beschadigd.  Na de grote oorlogsschade in 1918 en 1940 werd de kerk in 1922-25 en 1942 in haar huidige vorm hersteld.

Herberg De Roos, Markt 12
Dit geboortehuis van Aldhemar Camile Vandercruyssen, een 19de-eeuws schrijver en vriend van Hendrik Conscience, wordt reeds vermeld in 1547.  Bij de verkoop in 1767 werd het gebouw omschreven als "eene schoone hostelrye ofte herberge".  Na de verkoop werden de gebouwen gedurende twaalf jaar gebruikt als stokerij en brouwerij.  Nadien werden ze weer een herberg onder de oude naam.  In 1851 was het gebouw in gebruik als gemeentehuis.  De huidige gevel dateert van de 19de eeuw.

Gedenkplaat Cyriel Buysse
Gedenkplaat Cyriel Buysse

Cichorei branderij Buysse-Loveling en woonhuis van Cyriel Buysse, C. Buyssestraat 38.
Het herenhuis zelf dateert van 1805.  In 1865 vestigde Louis Buysse, de vader van de Nevelse schrijver, zich in dit huis en richtte er een ameldonkmakerij en olieslagerij in, later een cichoreifabriek.  Een muurplaat aan de gevel herinnert eraan dat Cyriel Buysse hier woonde van 1865 tot 1896.  De bedrijfsgebouwen werden gereorganiseerd en gebouwd in 1871.  In 1972 werden de activiteiten stopgezet.  In de loop van de voorbije jaren werden de bedrijfsgebouwen grondig en op een verantwoorde wijze gerestaureerd en kregen ze een nieuwe bestemming.

Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën, Vaart Rechts
Ze werd vermoedelijk wederopgebouwd in 1651 en lag toen op de Oostbroek, een gemeenschappelijke weide.  Volgens een kaart van 1683 was ze toen omringd met een walgracht.  Tijdens de Franse bezetting werd ze tot woning omgevormd en in 1832 ingericht als hospitaal.  Omstreeks 1850 werd ze opnieuw in gebruik genomen als kapel.  In 1968-71 werd het nieuwe kerkhof rond de kapel aangelegd.  In 1981-82 en 1986 werd ze grondig gerestaureerd.

Bron: de uitstekende «Streekgids Meetjesland» gepubliceerd in 1998 door Natuur en Landschap Meetjesland vzw.

Bezoek Nevele's Kuipersmuseum !

Naar de top van deze blz
Meer foto's
Het MeetjeslandInhoudstafelDoorzoek onze Meetjesland webstek

MijnPlatteland homepage
MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking :  22-04-2021
Copyright Notice (c) 2024

Aalter
Adegem
Assenede
Balgerhoeke
Bassevelde
Bellem
Belzele
Bentille
Boekhoute
Donk
Doornzele
Eeklo
Ertvelde
Evergem
Hansbeke
Kaprijke
Kerkbrugge-Langerbrugge
Kleit
Kluizen
Knesselare
Landegem
Lembeke
Lotenhulle
Lovendegem
Maldegem
Merendree
Middelburg
Nevele
Oosteeklo
Oostwinkel
Overslag
Poeke
Poesele
Rieme
Ronsele
Sleidinge
St.-Jan-in-Eremo
St.-Kruis-Winkel
St.-Laureins
St.-Margriete
St.-Maria-Aalter
Ursel
Vinderhoute
Vosselare
Waarschoot
Wachtebeke
Waterland-Oudeman
Watervliet
Wippelgem
Zelzate
Zomergem