Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1970, 3de jaargang, nr. 4
OUDE BERAADSLAGINGEN VAN
DE ADEGEMSE GEMEENTERAAD
Hoewel wij te Adegem nog tal van oude, landelijke gebouwen kennen, waar men op de gevel een aangehecht bakoventje vindt (nu praktisch overal buiten gebruik) met de ovendeur naast de haard in het «achterhuis», moeten er hier toch ook van oudsher beroepsbakkers op het dorp geweest zijn. Zij zorgden voor de bevoorrading in brood van diegenen die niet zelf bakten. Sommige zeer kleine, lemen huisjes bezaten geen oventje. Maar ook de burgerij bakte veel minder zelf haar brood dan de landbouwers en de arbeiders. De boerderijen hadden zelfs een afzonderlijk gebouwtje, dat de naam «bakkeet», bakhuis of ovenbuur droeg.
Onder het Hollands Bestuur, in 1823, werd aan de gemeenten de verplichting opgelegd een belangrijke beslissing te treffen in verband met de broodbakkers. Voor Adegem luidt de beraadslaging van de gemeenteraad daaromtrent als volgt:
«Burgemeester en Schepenen van Adegem, vergaderd in voldoening aan de
Circulaire van zijn Excellentie de Heer Gouverneur en bij Besluit van de E. A.
Gedeputeerde Staten dezer provincie dd. van 28 december 1822, memorial
administratief nr 38, Boek 12, besluiten...:
1. Elke bakker dezer gemeente zal gehouden zijn, zijn brood te merken met de
eerste letter van zijn naam en zijn voornaam.
2. Hij zal ook gehouden zijn te bakken volgens de broodzetting.
3. Die verplichting zal aanvang nemen met de 25ste januari aanstaande,
alles ingevolge boven beroepen circulaire en Besluit.
Aldus gedelibereerd... enz.»
Daarmee werd de zitting besloten. Doch in een volgende komt de raad opnieuw bijeen om de kwestie van de broodzetting te bepalen. De broodzetting betekent de opgave van de meelsoorten die mochten (en moesten) gebruikt worden.
«De raad, overwegende dat in deze gemeente slechts twee graansoorten tot
voedsel worden gezaaid en opgedaan (= geoogst), bestaande uit hoofdzakelijk
rogge en wat tarwe, zonder dat die zaden gemengd worden met wat anders... is
van advies de broodsoorten in deze gemeente, tot voedsel moetende dienen, als
volgt te bepalen:
1. Brood van enkel rogge.
2. Brood van enkel tarwe, bebuild.
3. Brood van enkel tarwe, ongebuild.»
Pas sinds enkele jaren zijn de voorgeschreven initialen of merkletters hier van de broden verdwenen.
______________
Een andere merkwaardige gemeenteraadsbeslissing is deze nopens de belasting op de honden.
De hond is altijd het huisdier bij uitstek geweest, vroeger veel meer nog dan nu, gezien er van hogerhand maatregelen werden bevolen tegen het overdreven aantal honden. Om tegen de overbevolking aan honden in te gaan had men toen wel gegronde redenen, die nu echter niet meer steekhoudend zouden zijn. Zo vinden wij in het verslag over de zitting van 7 augustus 1826, dat de raad, bestaande uit Ferdinandus Potvliege, Burgemeester, Jan Baptista Neyt en Bernardus Van Vooren, assesoren, samen met de raadsleden besliste in zake het invoeren van een plaatselijke belasting op de honden:
«De raad, overwegende dat in deze gemeente, zoals in meer andere gemeenten, een groot misbruik bestaat, wel bijzonderlijk onder de geringe volksklasse, immers onder de behoeftigen die zich onnodelijk een hond aanschaffen, immers zo gezegd voor hun voldoening;
De raad, overwegende dat dit misbruik aanleiding geeft tot een overbodig aantal honden die nodeloos in de gemeenten aanwezig zijn;
Dat door die overbodigheid in deze gemeente (zoals elders is gebeurd), die dieren met watervrees aangedaan, grote onheilen zouden kunnen veroorzaken;
Dat deze dieren bij de geringe volksklasse soms het noodzakelijk voedsel van de kinderen opeten;
De raad, overwegende dat door het daarstellen van een plaatselijke belasting op dezelve dat totaal aanzienlijk zou verminderen;
Is van advies en verlangen dat de opgenoemde belasting in deze gemeente worde ingevoerd, achtereenvolgens het ontworpen reglement van de 27 juni 1826, goedgekeurd door de Provinciale Staten dezer provincie de 10de juli 1826, door een volgende bijdrage van:
1. Op iedere hazewind; 6 florijnen.
2. Op iedere brak-, jacht- of voshond ; 3 florijnen.
3. Op alle andere soorten honden: 1,50 florijnen.
De raad wijst op de belasting van de laatst genoemde soort honden, om aldus
de geringe (= arme) volksklasse te dwingen en te beletten honden te houden.
Aldus gedelibereerd... enz.»
Deze gemeentelijke beslissing, gestimuleerd door de hogere overheid, geeft duidelijk te kennen hoe het toen stond met de bestaansmiddelen bij de laagste klas van de bevolking. Ook de hygiëne liet veel te wensen over.
Gezien de belasting zo zwaar was en de kleine man zo weinig geld bezat, zullen de hondjes in 1826-27 wel in massa afgeslacht geworden zijn...
De benoeming van een tweede veldwachter.
De veldwachters, in de volksmond «de champetters» ,zijn op de landelijke gemeenten altijd belangrijke figuren geweest in verband met het volksleven en zij zijn het nu nog. Wij herinneren ons te Adegem hoe de veldwachter, nog in de jaren twintig, na elke zondagsmis de belangrijkste gemeentelijke verordeningen en bekendmakingen van op een verhoog afkondigde. Dit gebruik is verdwenen, samen met veel andere, enerzijds door de cultivering van de bevolking en anderzijds door de evolutie in het administratief werk. De veldwachters worden ook stilaan vervangen door «agenten», vooral in de grotere en volkrijke gemeenten.
Hoewel de bevolking te Adegem bijna verdubbeld is sedert de aanstelling van een tweede politieman in 1806, beschikt de gemeente nog altijd slechts over twee veldwachters.
Wij moeten bijgevolg tot in de Franse Tijd teruggaan om de motivering voor de benoeming van een tweede «champetter» te vinden; aanleiding en beslissing daartoe luiden als volgt:
«Uittreksel uit het register van de Besluiten van Mr den Onder-Prefect van het 4de Arrondissement van het Departement van de Schelde; 20 vendémiaire jaar 13.
Gezien het smeekschrift van den Burgemeester en Raadsleden van de gemeente Adegem, waaruit blijkt dat het nuttig en zelfs noodzakelijk is voor de bevolking, alsook voor de vrijwaring van het fruit en de veldvruchten, waarin zij voorstellen voor deze plaats te benoemen de heer Jacques Dobbelaere;
Overwegende dat de gemeente Adegem een der wijdst uitgestrekte gemeenten is van het Arrondissement, en daardoor de inwoners uitzonderlijk ver de ene van de andere woont, is het nodig dat er meer bewaking is;
Overwegende dat de inkomsten van deze gemeente voldoende zijn, en vooral dat de publieke veiligheid er door zou beveiligd zijn;
Overwegende dat de voorgestelde kandidaat het vertrouwen van de administratie heeft;
Besluit:
| Art. één: | De Heer Jacques Dobbelaere, voorgesteld als tweede veldwachter van de gemeente Adegem, is benoemd voor deze plaats. |
| Art. twee: | Hij zal in functie treden de eerste vendémiaire van het jaar 14 (1806). |
| Art. drie: | Elk van de twee veldwachters zal een jaarwedde genieten van 150 fr. |
| Art. vier: | De Heer Dobbelaere zal de eed afleggen vóór
de Vrederechter van het kanton, vooraleer hij in dienst treedt. De Onder-Prefect van het 4e Arrondissement van het Scheldedepartement, |
| (get.) E. Bazenerye.» |
Ongeveer twintig jaar later, in zitting van 28 november 1826, wordt de
jaarwedde gebracht op 200 fr. om volgende reden:
«Overwegende dat de gemeente een bevolking heeft van ongeveer 3400 zielen
(thans bijna 5600) en met grote uitgestrektheid: De raad is van advies een
verhoging op de bestaande jaarwedde toe te kennen, onder welgevallen van die
het behoort...»
De inventaris van de kleding bestond op dit ogenblik uit: twee pantalons, twee vestons met manche, een habit, een Capotte, twee paar getten, 1 paar schoenen, twee cols, een Kaske, een chapeau à trois Cornés met toile ciré.
De wapenuitrusting omvatte; een ransel, twee geweren met toebehoorten, een karabijn met bayonette, een sabel met riem en schede en een pistole.
Uit dit alles blijkt dat — ook heemkundig gezien — de figuur van de dorpsveldwachter sindsdien wel sterk geëvolueerd is !
Pierre VAN CLEEMPUT.
| Vorig artikel: Oud Bellem (4) |
Inhoud van 1970, jaargang 3 |
Volgend artikel: De Kapel van O.L.V.-ten-Doorn te Maldegem-Kleit |
| Inhoudstafels |
|
1968 -
1969 -
1970 -
1971 -
1972 -
1973 -
1974 -
1975 -
1976 -
1977 1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986 |
Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!
MijnPlatteLand.com
Meest recente bijwerking : 21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024