Het Meetjesland in het noorden van Oost-Vlaanderen
Kluizen, een Meetjeslands dorp
Historische schets
Kluizen was een zandachtige en woeste heidestreek, gelegen in de uiterst zuidelijke
uithoek van het Ambacht Assenede en door
'De Lange Beek' gescheiden van het St.-Baafsdomein in
Evergem.
Deze plek werd tussen 1115 en 1119 door de graaf van
Vlaanderen, Boudewijn VII, geschonken aan de abdij van Ename. De abdij moest er
een kerk en een kluis voor de monniken bouwen. De monniken leidden de ontginning
van de 12 kolonistenhoeven, later bekend als het ontginningsgoed De Twaalf Hofsteden.
 
|
Een oud huis
In 1122 gaf de bisschop van Utrecht de toelating om er een kapel te bouwen. Kluizen ontstond dus als een echt ontginningsdorp. Vanaf 1559 behoorden Ertvelde en Kluizen tot het bisdom Gent.Belangrijk in de ontginningsfase van het oostelijk gebied zijn de 133 bunder 'woestine' in Kluizen en Ertvelde, die Wouter van der Averien in 1227 kreeg van gravin Johanna en haar echtgenoot Fernand, de latere heerlijkheid van Averije. Samen met de Twaalf Hofsteden vormde Averije het voornaamste rechtsgebied van het oude Ertvelde en Kluizen.
Het hele gebied van de twee gemeenten bestond, tot ongeveer 100 jaar geleden, nog uit twee scherp afgetekende landschappen. Westelijk lag de vallei van de Burggravenstroom, een moerassig waterrijk gebied met bestendige zorg voor afwatering. Noordelijk en oostelijk daarvan bevond zich het hoger gelegen heidegebeid van Rieme en Tervenen. Nog tot in de 18de eeuw huisden hier wolven en vossen en werd het zand van de Riemse heide aan de zandschippers verpacht.
In Kluizen ontwikkelde de dorpskern zich rond de kerk. In Ertvelde gebeurde dit in de omgeving van de Antwerpse heerweg en de Burggravenstroom. Nabij de monding van de Burggravenstroom ontstond de nog bestaande Lindenlaan (nu een geklasseerd landschap), die in 1846 aangeplant werd.
Bezienswaardigheden
Kluizen
Langs de Langebeke bouwde de abdij van Ename in 1120 een O.-L.-Vrouwkapel,
waarrond de parochie Kluizen zou groeien. De parochiekerk van O.-L.-Vrouw
Geboorte is een classicistische driebeukige hallenkerk. In 1722 werd het koor
vergroot en in 1768 werd de westertoren verbouwd. In het midden van de 19de
eeuw verbouwde architect Minard het gebouw. Het interieur werd dan ook helemaal
vernieuwd. Bezienswaardig is het schilderij 'Tenhemelopneming van Maria',
door Nikolaas de Riemaecker, alias Roose.
Waterspaarbekken, zuidwestelijk van Kluizen
Het drinkwaterproductiecentrum van Kluizen, dat de Vlaamse Maatschappij voor
Watervoorziening in opdracht van het Vlaams Gewest heeft gebouwd werd in 1974
officieel in gebruik genomen. Het productiecentrum omvatte toen een
spaarbekken met een inhoud van 6,4 miljoen kubieke meter er een
behandelingsstation met een productiecapaciteit van 20.000 kubieke
meter drinkwater per dag. In 1996 werd een tweede spaarbekken in gebruik
genomen, waardoor de totale opslagcapaciteit voor oppervlaktewater
steeg tot 11,4 miljoen kubieke meter, meteen het grootste ruwwaterreservoir
in Vlaanderen.
De productiecapaciteit van het behandelingsstation kon hierdoor
verhoogd worden tot 40.000 kubieke meter drinkwater per dag.
Het oppervlaktewater wordt momenteel [1998] aangevoerd vanuit vier
stroomgebieden: het stroomgebied van de Burggravenstroom, het stroomgebied van
de Lieve-Brakeleike, het stroomgebied van de Oude Kale en Meire en het
stroomgebied van de Lieve (Zomergem).
Dit oppervlaktewater heeft door het besluit van de Vlaamse regering van 21
oktober 1987 de functietoekenning 'drinkwater' gekregen.
Het totale bevoorradingsgebied van Kluizen bedraagt momenteel 12.000 hectaren.
Na verdere saneringswerken, onder andere in het stroomgebied van de Poekebeek,
zal dit tegen 2000 uitgebreid worden tot 26.000 hectaren.
Het gebruik van oppervlaktewater voor de productie van drinkwater heeft als
voordeel dat men over enorme waterhoeveelheden kan beschikken. Bovendien worden
op die manier de grondwatervoorraden gevrijwaard. Omdat de kwaliteit van het
oppervlaktewater echter minder goed is dan die van grondwater, is de
waterbehandeling complexer en duurder.
Bij het winnen van oppervlaktewater is een permanente kwaliteitszorg van groot
belang: enerzijds moet de kwaliteit van het in te nemen oppervlaktewater
voortdurend gecontroleerd worden, en anderzijds dienen nadelige invloeden op de
kwaliteit van het oppervlaktewater tijdig vastgesteld en
ingeschat te worden. Het oppervlaktewater dat wordt aangewend bij
de productie van drinkwater wordt maandelijks op diverse meetpunten
gecontroleerd. Ter hoogte van de inname in het spaarbekken gebeurt deze
controle dagelijks. Op die manier heeft er permanent een kwaliteitsopvolging
van de waterlopen plaats, waardoor ook de oorsprong en het traject van een
verontreiniging tijdig opgespoord kunnen worden. Investeringen
inzake riolering en waterzuivering worden nauwlettend opgevolgd.
Het drinkwaterproductiecentrum van Kluizen stond in 1997 in voor 77% van de
totale drinkwaterproductie van de VMW in Oost-Vlaanderen. Vier
grondwaterwinningen (Eeklo,
Lembeke-Oosteeklo,
Moerbeke en Zele) zorgen voor de overige 23%. Daarnaast doet de VMW beroep op
aanvullende drinkwaterleveringen van de Antwerpse Waterwerken (AWW) en de
Tussengemeentelijke Maatschappij der Vlaanderen voor Watervoorziening (TMVW).
In totaal bevoorraadt de VMW, het belangrijkste drinkwaterbedrijf in Vlaanderen, in de provincie Oost-Vlaanderen 27 gemeenten-vennoten, met ruim 400.000 klanten-verbruikers. In het noorden van de provincie verzekert de VMW de drinkwatervoorziening in het Meetjesland en het Waasland, met uitzondering van de stad Sint-Niklaas en het Linkerscheldeoevergebied. In het zuiden bevoorraadt de VMW de Dendervallei, meer bepaald de zone Geraardsbergen-Ninove-Denderleeuw. Met haar strenge kwaliteitscontrole waarborgt de VMW aan haar klanten-verbruikers 24 uur op 24 uur de levering van kwaliteitsvol drinkwater.
Bron: de uitstekende «Streekgids Meetjesland» gepubliceerd in 1998 door Natuur en Landschap Meetjesland vzw.
Volgens de officiële webstek van de gemeente Evergem waartoe Kluizen nu behoort, stond de bevolking van Kluizen op 31/12/1990 op 1.471 personen en op 31/12/2010 was dat "opgeklommen" naar 1.472.
Reeds in 1927 nam Gent stukjes van Kluizen af zogenaamd om de haven uit te breiden. In 1965 werd Kluizen gefusioneerd met Ertvelde, maar een groot deel werd door Gent overgenomen. Voor de uitbreiding van de haven van Gent en voor het bouwen van het Kluizendok, tussen het Molenvaardeke en het Averijevaardeke, verdwenen 600 ha, historische hoeven, het Zandeken en meer. Meer dan 70% van wat eens Kluizen was werd door die haven ingenomen. Op 1 januari 1977 werd Ertvelde en wat dus nog overbleef van Kluizen, gefusioneerd met Evergem, in de naam van efficiënter beheer.
Vele jaren later, in 2017, kwam men iets te weten over de schandalen rond Publifin en Nethys om er slechts twee te noemen: politici streken daar mooie sommetjes op om vergaderingen bij te wonen—of niet bij te wonen—vergaderingen om beheersstructuren complexer te maken en zo beter hun rol (en hun "honoraria???") in die "organen" te verbergen.
Hoe groter het budget hoe groter de kansen voor een beheerder om, ongemerkt hoopt hij, iets extra te "verdienen". Moet de renovatie van een gebouw bvb nu ongeveer 100.000 euro kosten dan kan niemand een extraatje van 100.000 euro "zakgeld" binnen rijven. Dus beter nog even wachten tot men kan zeggen dat enkele miljoenen nodig zijn. Dan is een "commissie" van 100.000 euro geen enkel probleem. En zo heeft u meteen een idee van wat "efficiënter beheren" werkelijk betekent.
Meer over de waterspaarbekkens
Meer foto's
Het Meetjesland
— Inhoudstafel
— Doorzoek onze Meetjesland webstek
MijnPlatteLand.com
Meest recente bijwerking : 09-05-2022
Copyright Notice (c) 2024