Het Meetjesland in het noorden van Oost-Vlaanderen
Nevele
 
|
Uit een landkaart van 1973
Oppervlakte: 5189 ha; inwoners: 10385.
Deelgemeenten: Nevele (2857 inw.), Hansbeke (2212 inw.), Landegem (2678 inw.), Merendree (1600 inw.), Vosselare (1174 inw.), Poesele (457 I inw.).
Naam: de oudste geschreven vermelding luidt 'Niviala' (eind 9de eeuw in een kopie van 941). De etymologie staat niet vast, maar waarschijnlijk schuilt in de naam het Keltische 'nevia-ialo' wat 'nieuwland, nieuw ontgonnen land' betekent.
Geschiedenis van de heerlijkheid
Het oudst bewaarde zegel van Nevele dagtekent van 21 juni 1316 en is daardoor het tweede oudste, bekende zegel in Vlaanderen. Het draagt de tekst (vertaling): "Zegel van de schepenen van de stad Nevele in Vlaanderen". Nevele was dus ten tijde van de Guldensporenslag reeds een stadje. Een stadskeure van Nevele is niet bewaard gebleven. Pas in 1072 wordt voor het eerst Walter van Nevele als heer van Nevele vermeld.
 | |
| 1. Kerk 2. Gemeentehuis 3. C. Buysses woning |
4. Café De Roos 5. Kapel O.-L.-Vrouw van Zeven Weeën |
In het begin van de 14de eeuw hebben de heren van Nevele een tweede kasteel
laten bouwen in Ooidonk in Sint-Martens-Leerne. In 1381 speelde zich in Nevele
een verschrikkelijk oorlogsdrama af in de strijd tussen de Gentenaren en graaf
Lodewijk van Male. Het kasteel, de kerk en de meeste huizen van Nevele werden
in de as gelegd. Na deze verwoesting werd
het kasteel slechts gedeeltelijk wederopgebouwd in de vorm van een vierkante toren,
waarvan nu nog een gedeelte zichtbaar is.
In de woelige 16de eeuw, tijdens de hervormingstijd, hadden Nevele en omgeving
sterk te lijden onder plunderingen en beeldenstorm. Filip de Montmerency,
graaf van Horne en heer van Nevele, werd als gevolg van deze strijd op 5 juni
1568 onthoofd op de Grote Markt te Brussel. Het kasteel van Nevele lag in
puin en de heerlijkheid Nevele werd verbeurd verklaard. Nevele lijkt zich
nooit meer ten volle van deze slagen te hebben hersteld. Pas in de 18de
eeuw was er een verbetering in de toestand vast te stellen, maar de 19de eeuw
was weer zwart en hopeloos. Om de toestand te kennen eind 19de en begin
20ste eeuw hoeft men maar de werken van Cyriel Buysse te lezen.
Enkele dagen voor de wapenstilstand in 1918 werden de kerk en het dorp weer eens
grondig verwoest. In mei 1940 moesten de kerk en het dorp het weer ontgelden.
St. -Mauritiuskerk
Bezienswaardigheden
Sint-Mauritiuskerk
De oorspronkelijke Romaanse kruiskerk van Doornikse steen klimt op tot de
12de-13de eeuw maar werd reeds vroeger vermeld. Ze werd vernield in 1381 en
wederopgebouwd in baksteen. Ook tijdens de godsdiensttroebelen op het eind van
de 16de eeuw werd de kerk beschadigd. Na de grote oorlogsschade in 1918 en 1940
werd de kerk in 1922-25 en 1942 in haar huidige vorm hersteld.
Herberg De Roos, Markt 12
Dit geboortehuis van Aldhemar Camile Vandercruyssen, een 19de-eeuws schrijver en vriend
van Hendrik Conscience, wordt reeds vermeld in 1547. Bij de verkoop in 1767 werd
het gebouw omschreven als "eene schoone hostelrye ofte herberge". Na de
verkoop werden de gebouwen gedurende twaalf jaar gebruikt als stokerij en brouwerij.
Nadien werden ze weer een herberg onder de oude naam. In 1851 was het gebouw in
gebruik als gemeentehuis. De huidige gevel dateert van de 19de eeuw.
 |
| Gedenkplaat Cyriel Buysse |
Cichorei branderij Buysse-Loveling en woonhuis van Cyriel Buysse,
C. Buyssestraat 38.
Het herenhuis zelf dateert van 1805. In 1865 vestigde Louis Buysse, de vader
van de Nevelse schrijver, zich in dit huis en richtte er een ameldonkmakerij en
olieslagerij in, later een cichoreifabriek. Een muurplaat aan de gevel herinnert
eraan dat Cyriel Buysse hier woonde van 1865 tot 1896. De bedrijfsgebouwen
werden gereorganiseerd en gebouwd in 1871. In 1972 werden de activiteiten
stopgezet. In de loop van de voorbije jaren werden
de bedrijfsgebouwen grondig en op een verantwoorde wijze gerestaureerd en kregen
ze een nieuwe bestemming.
Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën, Vaart Rechts
Ze werd vermoedelijk wederopgebouwd in 1651 en lag toen op de Oostbroek, een
gemeenschappelijke weide. Volgens een kaart van 1683 was ze toen omringd
met een walgracht. Tijdens de Franse bezetting werd ze tot woning omgevormd
en in 1832 ingericht als hospitaal. Omstreeks 1850 werd ze opnieuw in
gebruik genomen als kapel. In 1968-71 werd het nieuwe kerkhof rond de kapel
aangelegd. In 1981-82 en 1986 werd ze grondig gerestaureerd.
Bron: de uitstekende «Streekgids Meetjesland» gepubliceerd in 1998 door Natuur en Landschap Meetjesland vzw.
Bezoek Nevele's Kuipersmuseum !
Meer foto's
Het Meetjesland
— Inhoudstafel
— Doorzoek onze Meetjesland webstek
MijnPlatteLand.com
Meest recente bijwerking : 22-04-2021
Copyright Notice (c) 2024