Het Meetjesland in het noorden van Oost-Vlaanderen

Lotenhulle, een Meetjeslands dorp

Klik op de afbeelding hieronder voor een grotere copij ervan.

Lotenhulle en zijn geburen op een landkaart van 1973

Uit een landkaart van 1973

Naam: de oudste bron (1206) vermeldt Loe-bi-Poucke. De naam Lotenhulle is van Frankische oorsprong. Lo, afgeleid van 'lauha', betekent bosje en 'hulle', afgeleid van 'hulja' betekent hoge zandgrond of heuvel.

Historische schets

Lotenhulle maakt historisch deel uit van het land van Nevele. De heren van Nevele hadden verscheidene enclaves liggen op het grondgebied van Lotenhulle, o.a. de heerlijkheden van Oudegoede, van Reibroek, van het hof te Barel en van Varizele. Andere belangrijke heerlijkheden waren de proosdij van Sint-Donaas van Brugge, de heerlijkheid van Schoonberge, van Buigezele, van Vormezele, van het Dendermondse, van Poeke en van Bellem en Schuerveld. Het bestaan van al deze heerlijkheden met pachthoeven duidt erop dat er in de Middeleeuwen in Lotenhulle al een intensieve landbouwbedrijvigheid bestond. De Heirstraat herinnert aan de oude heerweg tussen Brugge en Oudenaarde en de Boterstraat verwijst naar de oude handelsweg die naar Diksmuide leidde. Rond de vermelde hoeven hebben zich in de loop van de geschiedenis diverse wijken ontwikkeld die tot diep in deze eeuw kernen waren van gemeenschapsleven: de Barelhoek, de Veldhoek, de Malsem, het Land van Nevele, de Meulenhoek, de Breemeersen en de Seishoek.

Lotenhulle leed fel onder de gesel van de godsdienstoorlogen van de 16de eeuw. De watergeuzen in Zeeuws-Vlaanderen vormden een ware bedreiging zodat de voltallige plaatselijke bevolking tussen 1585 en 1600 wegvluchtte. In de tweede helft van de 17de, begin 18de eeuw veroorzaakten de invallen van de Franse legers van Louis XIV veel schade en moesten er hoge oorlogsbelastingen betaald worden. De verplichte conscriptie onder Napoleon Bonaparte, in het begin van de 19de eeuw, was er oorzaak van dat heel wat Lotenhulse jongelingen op verre Europese slagvelden de dood vonden.

In de loop van de 19de eeuw onderging de bevolking van het landelijke Lotenhulle het lot van zoveel andere dorpen in 'Arm Vlaanderen'. Velen verlieten het ouderlijk dorp en zochten een nieuw bestaan in de nabije fabrieksstad Gent of in het verre onbekende Amerika. Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog bleef de materiële schade in Lotenhulle beperkt. De gesneuvelde soldaten en burgers kregen een stijlvol bronzen herdenkingsteken, aangebracht tegen de zuidgevel van de H. Kruiskerk.

Bezienswaardigheden

Heilig Kruiskerk
Dit belangrijkste historische monument van Lotenhulle is gelegen op de Kleine Plaats. Al vóór 1400 bestond er een H. Kruisverering met ommegang. Tijdens de ommegangdagen kende Lotenhulle een grote toeloop van bedevaarders uit het omliggende, die zich tegen hoge koortsen met de relikwie van het H. Kruis lieten zegenen. De bedevaarders offerden vlas, boter, eieren of vruchten van het veld. Tot vandaag de dag gaat de H. Kruisprocessie uit op zondag na het feest van de kruisverheffing, midden september.

De Heilig Kruiskerk
De neoromaanse Heilig Kruiskerk

De kerk werd tijdens de godsdienstoorlogen van de 16de eeuw fel beschadigd. Na meerdere herstellingen in de 17de eeuw, werd ze in 1757 heropgebouwd. De spitsboogvensters in zandsteen van koor en dwarsbeuk gaven ze een overwegend gotisch uitzicht. In 1870 volgde een tweede verbouwing. De achtkantige vieringtoren en het koorgedeelte bleven zoals voorheen in onbewerkte veldsteen van ter plekke opgetrokken. De grootste verandering betrof het schip van de kerk. Dit werd in gekapte Doornikse steen naar de pastorij toe erg uitgebreid zodat de kerk aan meer gelovigen plaats kon bieden.
In 1904 werd de kerk voor een laatste maal verbouwd. Men koos toen voluit voor de neoromaanse stijl door koor en dwarsbeuk van rondbogige dubbelvensters te voorzien.

Interieur
Binnenin de kerk zijn de roodstenen kruisribgewelven van het koor en van het transept bewaard gebleven. Bij de jongste renovatie van de kerk in 1997 heeft men de kruisvormige medaillons op de houten zoldering in hun oorspronkelijke glorie gerestaureerd.
Het arduinen hoofdaltaar, een schenking van de familie Hulin, en het O.-L.Vrouwaltaar, een schenking van de familie Blomme, zijn in neoromaanse stijl door architect R. Rooms uitgevoerd. Achter het hoofdaltaar bevinden zich drie gekleurde glasramen geschonken door de grafelijke familie Bousies van Hansbeke.
De preekstoel uit 1710, geschraagd door een beeld van de H. Helena en twee biechtstoelen met medaillons van de H. Petrus en van de H. Maria-Magdalena zijn in barokstijl uitgewerkt.
Het Van Peteghem-orgel van 1757 werd verscheidene keren hersteld. De merkwaardigste kunstschat is een zilveren wierookschelp uit 1776, in de vorm van een vis.

Tegen de westgevel van de kerk zijn enkele grafstenen aangebracht. Vroeger bevonden ze zich op het kerkhof, dat in 1970 naar de huidige dodenakker in de Barelhoekstraat is overgebracht.

Klooster, Pittemstraat 32
Een opmerkelijk gebouwencomplex is het klooster met rusthuis van de zusters van O.-L.-Vrouw-Presentatie, gelegen naast de kerk. Tussen 1850 en 1950 was het gebouw een gerenommeerd pensionaat waarin meisjes van goeden huize uit binnen- en buitenland een burgerlijke opvoeding 'comme il faut' kregen.
Aan het klooster was een druk bezochte kantschool verbonden, waarin de zusters, geholpen door enkele vrome juffrouwen, kantklosonderricht gaven aan de oudere volksmeisjes van het dorp. Tegenwoordig zijn de gebouwen deels ingenomen door de basisschool van Lotenhulle en deels gebruikt als rust- en verzorgingstehuis voor de bejaarde zusters.

Jongensschool, Lomolenstraat 40
De jongensschool met ernaast het schoolhuis voor de hoofdonderwijzer, is een voorbeeld van een landelijk schoolgebouw uit het midden van de vorige eeuw. Tegen de voorgevel hangt een stenen reliëfbuste van Edward Coryn, werk van de Knesselaarse beeldhouwer G. Mestdagh. Coryn was een Lotenhullenaar die het in het begin van deze eeuw tot consul van de Belgische immigranten in de Verenigde Staten van Amerika bracht. Hier meer over hem.

Kasteeltje Ter Wallen, Heirstraat 35
Lotenhulle heeft ook zijn 'Klein Kasteelke'. Het is een classicistisch gebouw, omgeven door een pittoreske omwalling die met paardekastanjes is afgezoomd.

Oude Melkerij Sint-Antonius

Kapellen
Langs de Lotenhulse wegen zijn her en der talrijke kapellen verspreid, meer dan twintig in totaal. Moortels kapel, op de kruising van Lomolenstraat en Grote Lijkstraat, en Hulins Kapel, langs de Steenweg naar Deinze, behoren tot de fraaiste. Op de grens tussen Bellem en Lotenhulle bevindt zich langs de Hansbekestraat 'Veronica's kruis', een veldkruis waaraan een legende over een vermoord volksmeisje, Veronica Verduere, verbonden is.

Goed te Vormezele, Heirstraat 88
Gedeeltelijk omwalde hoeve, foncier van de gelijknamige heerlijkheid, die reeds bestond in de 15de eeuw.

Oude Melkerij Sint-Jozef, Heirstraat 13
Dit gebouw dateert uit de vorige eeuw. Het getuigt van vroegere kleinschalige nijverheid. In de rechtergevel bevindt zich een nis met een Sint-Jozefsbeeld.

Bron: de uitstekende «Streekgids Meetjesland» gepubliceerd in 1998 door Natuur en Landschap Meetjesland vzw.
Een bijdrage van Arnold Strobbe.

Wij bedanken Mevr. Carine De Meyer voor de volgende rechtzetting ontvangen op 9 augustus 2014. Het betreft de melkerij.
Eerst werd deze melkerij uitgebaat door Jozef De Meyer (1883 - 1977), haar grootvader. Daarna door zijn zoon, Lucien De Meyer (24/7/1925 - 5/8/1995), en een jaar na zijn overlijden werd de melkerij verkocht en het heiligenbeeld van St. Antonius werd meegenomen als herinnering. De nieuwe eigenaar heeft er dan een ander beeld geplaatst. De melkerij noemde St. Antonius en niet St. Jozef.

We bedanken Mevr. De Meyer ook voor de foto's hieronder en voor haar woordje uitleg.

De melkerij in 1905
Foto van 1905

De melkerij in 1920
Een foto van Niels van 1920.
Dankzij de prachtige Molenechos webstek weten we dat het de Proosdijmolen is die we in de achtergrond zien.

De Groote Plaats met de melkerij in 1939
Het tweede gebouw, links op de foto, dateert van 1923.
Deze foto van Niels van de "Groote Plaats" werd gemaakt in 1939.

Boter werd destijds voor de verkoop verpakt in wat men boterpapier noemde.

Het heiligenbeeld van St.-Antonius.

Meer foto's
Het Meetjesland — Inhoudstafel — Doorzoek onze Meetjesland webstek

MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking : 09-05-2022
Copyright Notice (c) 2024