Het Meetjesland in het noorden van Oost-Vlaanderen
Ronsele, een Meetjeslands dorp
 
|
Uit een landkaart van 1973
Geschiedenis
Het kleine dorpje Ronsele kan bogen op een respectabele ouderdom. Volgens een
document van de Gentse Sint-Baafsabdij is er reeds in 1105 sprake van 'Rondeslo'
en in 1210 hebben de bronnen het al over 'Ranslo'. Een van de vroegst
bekende bezitters van de heerlijkheid heette overigens Boudewijn van Ronslo. Net
zoals bij vele andere namen van gemeenten uit het Meetjesland is ook 'ronsel' van
Germaanse oorsprong. De betekenis ervan luidt: bosje op een hoge zandgrond, wat
bijzonder goed overeenstemt met de plaatselijke topografie.
Of er in 1244 al sprake is van een zelfstandige parochie is niet zo duidelijk op te
maken uit de bronnen; in elk geval wordt in dat jaar de 'ecclesia de Ronslho'
vermeld.
Tot 1563 behoorde de heerlijkheid Ronsele tot het Ambacht
Zomergem. In 1563 werd het nieuwe Ambacht
Waarschoot gevormd, bestaande uit Waarschoot,
Oostwinkel en
Ronsele. De heerlijkheid was toen in het bezit van de bekende Brugse
patriciërsfamilie Adorne. Op 14 augustus 1788 nam baron De Draeck, toenmalige
bezitter van de heerlijkheid, het drastische besluit Ronsele af te scheuren van
het ambacht om zelf verschillende heerlijke rechten te kunnen uitoefenen.
Ronsele bezat voortaan een eigen rechtspraak en bestuur.
Met de komst van de Fransen in 1794 eindigde de feodaliteit en werd Ronsele een
zelfstandige gemeente. Behalve het dorp zijn er nog twee kleine wijken, Daalmen
en Hoek.
Door zijn strategische ligging aan het in 1855 gegraven Schipdonkkanaal was de
gemeente zowel tijdens de Eerste als de Tweede Wereldoorlog het slachtoffer van
oorlogsgeweld. Eind oktober 1918 werd het dorp hevig beschoten. Kerk,
pastorij, gemeentehuis en heel wat woningen werden tot puin geschoten en verschillende
burgers werden gedood. Ook tijdens de meidagen van 1940 kreeg Ronsele het erg te
verduren: gelukkig vielen er deze keer geen mensenlevens te betreuren. Deze
gevechten staan bekend als 'de slag van Ronsele'.
Bezienswaardigheden
Sint-Gangulfuskerk
Over de oorspronkelijke kerk zijn maar weinig feitelijke gegevens bekend. Ze
werd al vermeld in 1105, maar het is niet zeker of dit een stenen kerkje was.
Andere bronnen vermelden dat de kerk tegen het eind van de 13de eeuw zou zijn
gebouwd.
In 1569 werd ze volledig vernield door beeldenstormers en gedurende meer dan een
eeuw was de kerk niet veel meer dan een puinhoop. Dit was de reden waarom de
parochie Ronsele in de eerste helft van de 16de eeuw werd opgeheven en 'verdeeld'
onder Zomergem en
Oostwinkel. Op 15 april 1665 werd
de eerste steen gelegd van het huidige kerkje, dat in september van hetzelfde jaar
in gebruik kon worden genomen. Bij het bombardement van 21 oktober 1918 werd
de kerk geheel in puin geschoten en pas op 14 oktober 1923 kon het gerestaureerde
gebouw plechtig worden ingewijd.
 De dorpspomp op het kerkpleintje |
Interieur
Binnenin geeft het kerkje een stemmige indruk. Echte kerkschatten treft men er
niet aan, zowat de gehele stoffering dateert van na de restauratie van 1923.
Enkel de kansel uit 1669 van de hand van de Gentenaar Norbert
Conaigne en de fraaie biechtstoel van omstreeks 1680 verdienen onze aandacht.
Een zware zilveren monstrans uit 1764 is het kostbaarste stuk uit de kerkschat.
Pastorie, Kerkplein 1
De huidige pastorie tegenover de kerk dateert van 1822. Het is een ruim huis van
vijf traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak.
Kerkplein
Op het pleintje voor de kerk zien we een arduinen waterpomp die in 1864 geschonken
werd door de familie De Draeck. Het voormalige 'raetshuys' of
'schepenhuys', tegenwoordig café Oud-Gemeentehuis, werd al in 1553 als wethuis
en herberg 'Den Soeten inval' vermeld. De benedenzaal, naast de gelagzaal,
deed dienst als secretarie en vergaderzaal van de gemeenteraad.
Kasteel van Ronsele, Parklaan 16
Het kasteeldomein aan de Parklaan werd vanaf 1955 verkaveld. Het oudste kasteel
zou in de 15de eeuw gebouwd zijn door Anselme Adorne, heer van Ronsele. Het werd
in 1720 heropgebouwd door baron de Draeck. Volgens andere bronnen zou dit gebeurd
zijn aan het eind van de 18de eeuw naar een ontwerp van architect P. D. Velleman.
Het kasteel werd bij de Slag van Ronsele vernield en in 1918-1919 liet P. Van Wetter het
huidige kasteel bouwen.
Aan de Ronselestraat 7 vinden we het 'Hof van Ronsele' en op Stoktevijver 45 de kasteel
hoeve met een vierkante duiventoren, waarschijnlijk uit de 18de eeuw.
Bron: de uitstekende «Streekgids Meetjesland» gepubliceerd in 1998 door Natuur en Landschap Meetjesland vzw.
Meer foto's
Het Meetjesland
— Inhoudstafel
— Doorzoek onze Meetjesland webstek
MijnPlatteLand.com
Meest recente bijwerking : 09-05-2022
Copyright Notice (c) 2025