Het Meetjesland in het noorden van Oost-Vlaanderen
Holbewoners
in Sint-Margriete in de 20ste Eeuw
De krantekoppen schreewden "HET GEHEIM DER HOLBEWONERS VAN SINT-MARGRIETE", "Krotbewoners van Sint-Margriete leefden op ondergrondse schat" en "Geld en goud tussen planken en lorren".
Het leven als "holbewoners" van de twee broers begon in 1969. Maar dit heel verhaal begon lang voordien.
De twee koppige broers, allebei geboren in St.-Margriete, Richard op 19/7/1908 en Maurice op 7/4/1910 waren zonen van metser Alphons Bernard Dumoulin (° St.-Margriete 22/3/1872) en van Louise Derycke. De twee getuigen die Alphons had gevraagd voor de geboorte-aangifte van Richard waren Andreas Dumoulin (° St-Margriete 9/11/1873) en Charles Louis Dumoulin (° St-Margriete 24/10/1884), allebei metsers en allebei broers van Alphons, zonen van metser Pieter Bernard Dumoulin. En Pieter Bernard werd geboren in de woning van Matthias Dumoulin in het Dorp. Zijn moeder was "dienstmeyd" Felicita Cornelia Dumoulin 22 jaar jong.
|
Deze zeldzame foto van Richard werd gepubliceerd door Piet De Baets in Taptoe op 11/9/2019.
In het dorp was er verwarring over de familienaam van de broers. Sommigen dachten dat ze Matthijs noemden. We begrijpen dat niet te best. Iemand dacht dat hun moeder Martens noemde. Niet zo. Het was de moeder van Alphons Bernard Dumoulin, dus hun grootmoeder die Marie Sophie Martens noemde.
Ze weigerden de oorlogsbelastingen te betalen na WO II. Misschien waren ze daarna niet heel erg vereerd met de manier waarop de fiscus hierop reageerde. Feit is ze weigerden dan alle belastingen te betalen en dat bleef aanslepen voor meer dan 20 jaar.
In feite waren ze allebei "noeste" werkers. Al de journalisten gebruikten dat woord "noest" om ze te beschrijven. Er stonden heel wat degelijke huizen in de gemeente die zij gebouwd hadden. Ze waren dus zeker niet te arm om hun belastingen te betalen. Ze kwamen eens ergens voorbij op de fiets naar hun werk en iemand aan de andere kant van de haag hoorde de ene zeggen tegen de andere: "Het zal nog komen dat we niets meer hebben."
De staat sloeg dan hun eigendommen aan en verkocht ze. Uiteindelijk werd ook hun huis gerechtelijk verkocht. Die openbare verkoop bracht maar 350.000 frank op omdat de kandidaat-kopers vreesden voor moeilijkheden met de onteigenden. Dat huis was misschien wel 5 keer meer waard. En moeilijkheden waren er al onmiddellijk: ze weigerden het huis te verlaten. De rijkswacht heeft ze er dan niet zonder verzet uitgezet.
De burgemeester vond dan voor hen een zaaltje—of was het een loods ?—die hoorde bij een leegstaande café en daar zaten ze dan zonder electriciteit en zonder enig comfort met nog enkele meubeltjes en weinig meer.
Dat was in 1968 indien we een naamloze bron mogen geloven. De kranteknipsels die we dank zij 't Sents Archief konden bekomen geven niet veel bibliografische gegevens over de gazet die ze publiceerde behalve een vrij recent artikel in het Meetjeslands weekblad Taptoe.
Na een zekere tijd wou de brouwerij weer beschikken over die café en dus de rijkswacht moest de twee broers, ook daar en ook hardhandig, buitenzetten. Al wat ze dan nog hadden werd overgebracht naar het laatste brokje land dat nog hun eigendom was. Dat was in september 1969. En de winter stond voor de deur. Met golfplaten, planken, plastiekzakken en dekzeilen maakten ze daar in het open land dan hun krot.
 
|
Dat de wind daar in hun leefkamer vrij spel had geloven we ook al niet.
De wind zou er vrij spel gehad hebben. En het zou er binnen geregend hebben zoals buiten. Kom, kom ! We zijn akkoord, het was er niet erg gezellig. Maar ze waren metsers, ze wisten wat een aardappelgraf was en ze kenden het verschil tussen zand en klei.
Ze sprokkelden hout om zich te verwarmen, in het land vonden ze kleine aardappeltjes, die Louise—Wieze—Verhelst kookte voor hen, en veldgroenten. Ook de bakker stopte één keer per week voor brood. Uit compassie of betaalden ze daarvoor ? Een van hun zussen kwam regelmatig vanuit Eeklo op de fiets met verse kleren en het meest elementaire. We kunnen echt niet bevestigen dat hun zus die kleren daar in de beek waste, zoals een journalist schreef. Hoe dan ook, geloof het of niet, ze waren vrij proper.
|
Deze foto van het bed van de broers werd gepubliceerd samen met het artikel van Hugo Stevens.
Ze werden meer en meer wantrouwig en alle andere nieuwsgierigen—en die waren er meer en meer—werden gemijd als belastingscontroleurs.
Negen lange jaren zouden ze dat leventje volhouden. Dan vernam de burgemeester dat één van hen ziek was en alle hulp weigerde. Meer en meer omwonenden vonden het een echt schandaal dat de autoriteiten dit zo maar duldden.
Na nog wat tervergeefs onderhandelen werden ze op een zekere dag in de combi van de rijkswacht geduwd. Vooral Richard verzette zich ferm.
|
Hun duifje mocht vrijuit gaan.
Hugo Stevens eindigt zijn artikel als volgt:
"Tekenend was echter het gebaar van Maurits, toen hij zijn vertrouwde krocht verliet.
Hij schonk zijn huisdier, een duif, de vrijheid. Hun koppigheid heeft het uiteindelijk
moeten afleggen tegen het gezond verstand."
Ja, die duif vermeldden ze ook allemaal.
In één van die artikels onder de titel "Krotbewoners van Sint-Margriete leefden op ondergrondse schat" vertelde Hugo Stevens: "Na afbraak van hun krot werd een goudschat gevonden, waarvan de waarde nog niet gekend is. Hun rijkdom bestaat uit 1,5 miljoen in baar geld, twee goudstaven van elk 1 kg en honderden goudmunten uit België, Nederland, Amerika en Groot-Britannië, daterend uit de periode 1830-1850."
|
Richard moest hardhandig in de combi gestopt worden.
Foto gepubliceerd op 15/2/1978.
De journalisten waren akkoord over het baar geld en de twee goudstaven maar Jef Nijs overdreef misschien wel heel lichtjes toen hij in zijn artikel schreef over ontelbare muntstukken. We weten dat wel: ontelbaar betekent dat er veel waren. Maar we kunnen ons echt niet voorstellen dat niemand zich de moeite zou getroost hebben om die muntstukjes te tellen. En het baar geld ? Die briefjes zaten daar al zo lang aan elkaar vastgeklampt ! Iemand vertelde ons: "Iedere keer dat ze ze hertelden waren er meer".
Nu in 2021 vermenigvuldigen heel wat Belgen, die een tijdlang met Belgische franken betaalden, nog altijd met 40 om te weten hoeveel ongeveer die euro-prijs hier nu in BF is. Maar die euro heeft al heel wat van zijn waarde verloren sinds het jaar 2000. Zoals trouwens ook die Belgische frank tussen 1978 en 2000. In 1978 kostte een goudstaaf van 1 kg gemiddeld bijna USD 6.218. Op 21 augustus 2021 kon men in België zo'n goudstaaf kopen voor bijna €49.680. En dat was dan USD 58.110.
De twee broers werden dan overgebracht naar het Godshuis in Sint-Laureins dat dan nog diende als bejaardentehuis. Ze kregen daar elk een kamer en alles wat jan en alleman in een rusthuis krijgt. En ze zijn ook daar eenzaten gebleven tot ze overleden, allebei in het ziekenhuis in Eeklo, Maurice op 11 juni 1983 en Richard op 21 oktober 1990.
Zouden ze nog ingezien hebben dat iemand toch moest betalen voor hun kost en inwoon ?
De geboorte-akte van
Richard,
Maurice en hun vader
Alphons
Met onze allerbeste dank aan
't Sents Archief voor hun
hulp en documentatie.
Over Sint-Margriete
Het Meetjesland
— Inhoudstafel
— Doorzoek onze Meetjesland webstek
MijnPlatteLand.com
Meest recente bijwerking : 09-03-2023
Copyright Notice (c) 2025