Het Meetjesland in het noorden van Oost-Vlaanderen
Oosteeklo, een Meetjeslands dorp
 
|
Uit een landkaart van 1973
Naam: 13de-14de eeuw Eclo(o); vanaf medio 14de eeuw Oost Eclo(o). Samengesteld uit 'eek' = eik en 'lo' = bos.
Geschiedenis
De stichting van Oosteeklo is nauw verwant met de cisterciënzerinnenabdij die op
haar grondgebied gevestigd was. Deze abdij werd vermoedelijk gesticht in het
eerste kwart van de 13de eeuw. Ze heeft een groot aandeel gehad bij het in
cultuur brengen van de 'woeste' gronden. Oosteeklo behoorde tijdens het Ancien
Régime tot het Ambacht Boekhoute,
één van de vier Ambachten. Tijdens de Godsdienstberoerten hingen vele
Oosteeklonaars het nieuwe geloof aan. De abdij van Oosteeklo werd in die tijd
ook grotendeels verwoest en de nonnen vluchtten weg naar Gent, waar ze nadien (1585)
een nieuw klooster bouwden op de hoek van de Oude Houtlei en de Posteernestraat.
Op de oude abdijsite werden uit de overgebleven puinresten vier hofsteden gebouwd,
onder andere het woonhuis van de hoeve 'Schoonlucht'.
Van 1617-1619 was de bekende Antonius Sanderus ('Flandria Illustrata') pastoor
in Oosteeklo.
Een aantal oude hoeven liggen op het grondgebied van Oosteeklo verspreid. Hoeve
'Bijsterveld' in de Bijsterveldstraat, een omwalde hoeve van 113 bunder groot, behoorde
in de 15de eeuw aan Bernard Zoete van Laken. Het 'Goed in den Oosthoek' wordt al
vermeld in 1480, het was 50 gemeten groot en behoorde aan Jan Van Reyschoot.
De parochie ressorteerde eertijds onder het bisdom Utrecht, maar werd in 1264 onder het
gezag van het bisdom Doornik geplaatst.
Bezienswaardigheden in het centrum
Heilig Kruis en O.-L.-Vrouwkerk
De kerk werd gebouwd tussen 1781-1784 door bouwmeester Johannes Stockman, burgemeester
van Lembeke. De kerk van
Lembeke diende bij de bouw als voorbeeld. Het schip van de kerk is driebeukig,
bekroond met een zadeldak. Het koor heeft een driezijdige absis. Boven de
westgevel torent een vierkante bakstenen toren met korte spits uit.
In de kerk bevindt zich een Van Peteghem-orgel (2de helft 18de eeuw) en een
kruisweg van de bekende Gentse kunstenaar Aloïs De Beule (1894), benevens enkele
andere 17de- en 19de-eeuwse schilderijen. Twee gebrandschilderde glasramen van
1894, geschonken door R. Roegiers en August De Vleesschauwer, sieren de noord-
en de zuidgevel van het koor. Het hoofdaltaar is een schenking van Nikolaas De
Roover, laatste monnik van de Duinenabdij (Brugge), en geboren in Oosteeklo.
Tegen de zuidgevel van de kerk en ook binnenin de kerk zijn nog enkele arduinen
grafstenen te bewonderen. Ten noorden van de kerk bevinden zich een zevental
nieuwgebouwde kapelletjes, die de kruisweg voorstellen.
Pastorie
De pastorie, gelegen ten westen van de kerk, werd in de 18de eeuw aanmerkelijk
vergroot. Het is een gebouw met bepleisterde lijstgevel, bestaande uit twee
bouwlagen. De twee westelijke traveeën zijn 19de-eeuws. Rondom de pastorie
lag een walgracht, die nu gedempt is. Sedert de 16de eeuw staat de pastorie op
dezelfde plaats. Ze was aanvankelijk een hofstede.
Gemeentehuis
Het gebouw waar het voormalige gemeentehuis gevestigd was, dateert van 1869 en
deed aanvankelijk dienst als lagere school. De architect ervan was
de gekende E. De Perre-Montigny. Het massieve gebouw oefent een onmiskenbare
ruimtelijke werking uit op het straatbeeld van de dorpskom. Het is een mooi
voorbeeld van een dubbele onderwijzerswoning.
Muurkapelletje, Dorpsstraat 10
Boven dit kapelletje, dat afgesloten is met een ijzeren hekje, zien we een
verweerde zandstenen muurplaat van 1681, waarop het wapen van de Oosteeklose
abdis Clara de Houchin de Longastre afgebeeld staat. Het woonhuis Dorpsstraat
nr. 38, gebouwd in 1913-1914 door architect O. Clemminck uit Zaffelare, is een
voorbeeld van landelijke art nouveau stijl.
Oude abdijsite, Abdijstraat
De oude abdijsite is nog in het landschap waar te nemen. Binnen deze omwalling
staan heden ten dage een viertal hofsteden en enkele particuliere woningen. Een
beetje weggestoken hiertussen ligt een 17de-eeuws gebouw, dat diende tot residentie
van de zusters als ze in Oosteeklo verbleven. Momenteel [1998] verkeert het
in vervallen toestand. Sinds september 1994 is dit gebouw geklasseerd.
Kasteel, Abdijstraat
Het kasteel binnen de oude abdijsite wordt bewoond door de voormalige brouwersfamilie
Roegiers. Het werd gebouwd in 1783 en had oorspronkelijk een
bepleisterde lijstgevel. Het gebouw is zeven traveeën breed en twee bouwlagen
hoog. Het centraal gedeelte wordt bekroond met een driehoekig fronton, voorzien
van een oculus. Sinds 1840 was hier de plaatselijke bierbrouwerij gevestigd.
De oude Antwerpse Heirweg vormt de zuidelijke grens van de voormalige gemeente. Langs deze weg, die op een hoogtekam van 9 m boven de zeespiegel ligt, werden in het verleden verschillende paleolithische silexstenen gevonden. Een deel van deze weg is nog niet verhard en bevindt zich nog in zijn oorspronkelijke staat. Deze straat doorsnijdt ook het bosgebied van Oosteeklo, dat ongeveer 60 ha groot is.
Bron: de uitstekende «Streekgids Meetjesland» gepubliceerd in 1998 door Natuur en Landschap Meetjesland vzw.
Meer foto's
Het Meetjesland
— Inhoudstafel
— Doorzoek onze Meetjesland webstek
MijnPlatteLand.com
Meest recente bijwerking : 09-05-2022
Copyright Notice (c) 2024