De familie Van Damme afkomstig van Kaprijke in het Meetjesland

II b Antonius van Damme

° ?
x Elisabeth Oste
xx Marie Harien
† Kaprijke 4 mei 1656

Van de hier verder behandelde tak van Damme is Anthonius eigenlijk de stamvader waarvan we al iets beter ingelicht zijn.

Hij overleed te Kaprijke op 4 mei 1656, en werd er 's anderendaags met een middelmatige dienst begraven. Hoe oud hij toen was is niet met zekerheid te zeggen, maar zijn tweede kind werd einde 1618 geboren, en volgens de normen van die tijd kunnen we aannemen dat hij vermoedelijk tussen 1585 en 1595 zal geboren zijn.

Waar hij geboren werd weten we al evenmin. Vergeten we niet dat op 3 mei 1568 de 80-Jarige Oorlog uitgebroken was die pas door het Verdrag van Munster op 5 juni 1648 werd beëindigd, dat onze streken vooral in het eerste deel van die oorlog vreselijk zijn uitgeperst en verwoest en dat daardoor veel mensen naar betere oorden zijn gevlucht. Bijlange niet allen zijn na jaren teruggekeerd. En of Anthonius bij die gevluchten behoorde of bij de teruggekeerden zal niet gemakkelijk uit te maken zijn.

Nazicht van parochieregisters (slechts verplicht sedert het Eeuwig Edict van 1611 onder de aartshertogen Albrecht en Isabella van Oostenrijk) en andere archivalia uit Bassevelde, Lembeke, St.-Laureins, Eeklo en Maldegem brachten tot op heden geen opheldering of aanwijzing over de herkomst van stamvader Anthonius van Damme.

We weten dat hij zeker één broer had, nl. de reeds hiervoren vermelde Adriaan (II a), over wiens kinderen Anthonius in 1626 als voogd werd aangesteld. Anthonius van Damme was een eerste maal gehuwd met Elisabeth Oste (soms ook: Hoste), bij wie hij zeker vijf kinderen had.

Elisabeth is vermoedelijk kort na haar in december 1626 doorgemaakte kraambed gestorven, want toen in november 1627 haar Staat van Goed werd opgesteld(4), was Anthonius reeds herhuwd met Marie Hariens (ook Ariens), die op haar beurt haar man acht kinderen zou schenken.

De ondertrouw had plaats op 16/8/1627 te Kaprijke. De pastoor schrijft dat ze getrouwd zijn te Boekhoute, maar een juiste datum zouden we misschien kunnen vinden mochten de parochieregisters van Boekhoute voor die periode teruggevonden worden.

Anthonius boerde op een hofstede te Kaprijke gelegen aan de noordkant van het Marktplein. Betrokken goed was zijn eigendom en het werd als volgt beschreven:

"... eene behuijsde hofstede ghestaen ende ghelegen binnen deser voornoemde stede daerden overledenen uitgestorfven is, groot van erfven 78 roeden ofte ontrent, met alle den temmer daer op staende, te weeten twee huijzen, teen daer de houderighe met de weezen tegenwoordig inne woonen, ende tandere bewoont bij Jacques Daris met eenen sijnen compagnon, item eene schuere daer tenden aen, voorder eene hovenhuijs met een steenschauwe, voorder eene coestal, de voornoemde hofstede abouteerende oost Michiel Daris, suijt 't voornoemde Velt, west Guillaume Seghers ende noort Adriaan Seghers...". Betrokken hofstede was belast met een rente van 20 schel. gr. 's jaars.

Vrouw van Damme baatte bovendien een dorpswinkeltje uit waar alle soorten kruidenierswaren en wat textielgoed te verkrijgen waren.

In 1635 werd Anthonius vergoed om het voorschieten van 180 ponden parisis “… tot het uytcopen van enkele soldaten in de voorgaende troublen [van de Tachtigjarigen Oorlog! Nvdr.] … in vier egaele payementen…” en ook 10-13-0 ponden parisis voor de levering van appelen aan enige heren van het college van het Vrije omwille van een vriendschappelijke behandeling en ook voor levering van “… vleesch tot behoufte van de soldaten”.

1636 was Anthonius ontvanger van de belastingen te Kaprijke, een functie die vooral waargenomen werd door mensen met een zeker gezag, ondernemingszin en ontwikkeling, meestal slechts voor 1 jaar, maar dikwijls kwamen dezelfde namen na een paar jaar terug. In de dertiger jaren van de 17e eeuw hebben verschillende leden van de familie Huyghe die taak op zich genomen. (RAG Kaprijke 62: parochierekeningen).

In het Rijksarchief te Gent wordt onder het Fonds Kaprijke de Staat van Goed van Anthonius bewaard, gedateerd 10 juli 1656, waarvan we het begin hierna letterlijk weergeven:

"Staet ende Inventaris van baten ende commeren bevonden ten sterfhuijze van wijlent Anthonius van Damme, saliger memorie, overleden binnen der stede, keure ende vrijhede van Caprijcke den 4den meije 1656, die bij dezen is maeckende ende overbrijngende Maeijken Hariens, weduwe ende houderigghe bleven ten voornoemde sterfhuize, ter presentie ende assistentie van Danneel van Damme fs Adriaens ende Elias vanden Baese, beede wettelijcke voogden over de vier minderjarighe weezen van voornoemde overledene, bij name Jan, Livijnus, Francijnken ende Margrietken, gewonnen bij de voornoemde houderigghe..."(5).

In de Staat van Goed staat een lijst van "plakkers", maar ook één van leveranciers aan wie nog moest betaald worden. We vinden er ook de inventaris met prijzij in van alles wat er op de hoeve en in het huis te vinden was. Te vermelden zijn o.a. 3 koeien en 1 kalf, 1 varken, 8 ganzen, 3 spinnewielen met hun toebehoorten, 3 wafelijzers en... 1 spekelbak.

In de winkel waren o.a. in voorraad "Suijcker candijs", "een partijde specerije", rijst, zout, azijn, kaarsen, "17 erden potten","6 caetseballen", "13 toebackspijpen", nagels, "schuerbessems ende salferpriemen (lucifers)", spellen en lint en "kinderlijfkens".

Verder blijkt dat Anthonius tevens enkele gemeten land beboerde gelegen in de buurt van het Nieuwland (tussen Kaprijke en Lembeke) waar tarwe, bonen en vlas op stond. In de Zuidstraat en in de Molenstraat te Kaprijke bewerkte hij ook een paar gemete land met koren en boekweit.

Behalve de reeds genoemde hofstede op het Plein bezat Anthonius van Damme ook nog een behuisd hofstedeken van 151 roeden in de Voorstraat te Kaprijke, "abouterende oost dheer Pieter de Laet, griffier deser stede, ende Michiel Bauters, midtsgaeders de weeze Jan Poteloore, zuijt de Paters Jezuijten, west Jan de Meij ende noort de Groote Voorstraete...".

Van de zijde van zijn vrouw, Marie Ariens, was 8 gemet 50 roeden land in bezit gekomen dat gelegen was te St.-Margriete, nl. "gronden van erfven de welke voor 't huwelijck waeren liggende met de zee ghemeene ende gheduerende de selven huwelijcke bedijckt, gecommen vande sijde vande houderigghe".

Dit ingedijkt en bedijkt land lag: " inde nieuwe dijckage inde Ste. Lievenspoldere, abouterende west de weesen Jan de Pape, oost, suijt ende noort de creke genaempt . . . . . . . ., paelende deselve creke aende straete loopende van Ste. Jansmeulen noortwaerts op naer het huijs daer Joos Minnaert te woonen placht...".

Hier werd duidelijk de Molenkreek bedoeld. Meer dan 300 jaar geleden waren de kreken veel uitgebreider dan nu. Onze polders zijn in de loop der tijden herhaaldelijk onder water gelopen of gezet. Twee van de meest rampzalige overstromingen waren die van 1375 en van 1570. Maar ook 1394, 1404, 1421 en 1424 waren rampjaren.

Vooral na 1421 is men sterk beginnen te bedijken, maar de Allerheiligenvloed van 1570 deed heel wat werk teniet. Het 12-Jarig Bestand in de Tachtigjarige Oorlog, nl. van 1609 tot 1621 betekende een korte adempauze in deze troebele tijden, doch nauwelijks was dit bestand verstreken of een tiental polders werden opnieuw onder water gezet.

Vanaf 1651 begon men met een algemene drooglegging, waartoe Anthonius van Damme blijkbaar ook zijn stukje heeft bijgedragen.

Het echtpaar van Damme-Ariens bezat daar in die buurt ook nog de helft van een partij land "sijnde van auts geweest Ste. Lievenspolder zeedijck, groot int gheheele 3 ghemeten 157 roeden, waarvan de wederhelft compiteert Jan vanden Neste bij coope van dheer Jacques Coorde ende is deselve dijck gheleghen noort oost jegens den voorschreven lande…".

Een goede zeven jaar na het overlijden van haar eerste man is Marie Hariens te Kaprijke op 2 oktober 1663—het jaar van de heropbouw van het Kaprijkse stadhuis—hertrouwd met Jan Bruijnsteen, toen ontvanger van de Armendis en ontvanger van de kerk te Kaprijke.

Ze overleed echter reeds in december 1667. Op 13 juli 1668 werd door de erfgenamen de traditionele venditie van de roerende goederen gehouden die 56 p. 14 sch. 1 gr. opbracht. De erfgenamen hadden zelf reeds van te voren voor 10 p. 13 sch. 4 gr. opgekocht.

Vermeldenswaard is dat de familie-eigendom op het Plein te Kaprijke in de in 1668 opgestelde staat van Goed van Marie Hariens als volgt beschreven werd: "… een hofstede met twee huijsen er op staende, groot in erfven 78 roeden, midtsgaders anderen temmere van scueren ende stallen er oppestaende jegenwoordich bewoont bij Lieven van Damme ende Lieven de Cock, tsamen abouterende oost de weese Jan van Damme als in huwelijck gehadt hebbende de weduwe Michiel Daris, zuijt tVelt ofte Marct deser stede, west Guillaume Segers ende noort Adraen Segers…" (6).

Na het overlijden van Bruynsteen wordt op 17/1/1673 door zijn dochter Livina die weduwe was van Lenaert Doppegieter een wezenrekening geprezenteerd met een batig saldo van 60-13-4. Als representerende dhoorye van "Hayken Harriens" worden vermeld: Jacques Wauters en Lieven Van Damme als voogden over de wees van Jan Van Damme (IIIa) fs. Anthonius x Pieternelle Wauters, en Iseraweel Hasman, gehuwd met Francinken Van Damme fa. Anthone. Deze teksten bewijzen dat men het in die periode ook niet zo nauw neemt met de juiste schrijfwijze van de namen. (RAG: Kapr 459-1673)

Kinderen:

ex A (Elisabeth Oste)

Philippus Van Damme
geboren voor 1618 en kinderloos overleden te Kaprijke en er begraven op 18 april 1650 met een middelmatige dienst. Hij was pas sinds 28/4/1646 gehuwd met Cornelia ROTIERS (huwelijksgetuigen zijn vader Anthonius en Petrus de Rijcke).
Livina Van Damme
gedoopt te Kaprijke, 3 nov. 1618.
Reeds voor november 1627 overleden.
Anna Van Damme
gedoopt te Kaprijke op 30 april 1623.
Huwde in Kaprijke op 1 juni 1647 met Lieven Boone en vervolgens voor 1656 met Charles Teirlinck.
Gaspar Van Damme
gedoopt te Kaprijke, 30 juni 1625 en overleden voor nov. 1627.
Joanna Van Damme
gedoopt te Kaprijke, 20 dec. 1626 en overleden tussen nov. 1627 en mei 1656.

Ex B (Marie Ariens)

Judocus Van Damme
gedoopt te Kaprijke, 18 januari 1629 en overleden voor 1656.
Francisca Van Damme
gedoopt te Kaprijke, 2 februari 1631.
Huwde een eerste maal te Kaprijke op 28 mei 1657 met Guillielmus de Boes, geboren Bassevelde, 30 juni 1625, zoon van Geraard en van Tanneken de Brabander(7).
Guillielmus en Francisca boerden te Watervliet. Bij zijn overlijden te Watervliet in april 1672 liet Guilliemus de Boes 3 kinderen achter, waarover Lieven van Damme als maternele voogd werd aangesteld.
Francisca van Damme hertrouwde in Watervliet op 2/10/1672 (ondertrouw op 18 september 1672) met Israël Asman, maar stierf reeds in 1678 te Watervliet.
Israël Asman hertrouwde met Joanna Goethals fa Jooris, die hem twee kinderen schonk.
Hij was een tijdje schepen van Watervliet.
Daar is hij overleden op 6 april 1702 en hij werd de achtste in de “voorkerk” (het voorportaal) begraven (RAG Watervliet Kerkarchief: Kerkrekening bundel 207).
Livinus Van Damme
gedoopt te Kaprijke, 27 november 1633 en overleden voor 1645.
Joannes Van Damme (III a)
gedoopt te Kaprijke, 1 september 1636.
x Kaprijke 22 april 1659 Marca Pauwels
xx Kaprijke 14 juni 1661 Petronella Wauters
† Kaprijke 9 november 1665
Petronella Van Damme
gedoopt te Kaprijke, 14 juli 1639 en overleden voor mei 1656.
Antonius Van Damme
gedoopt te Kaprijke, 14 november 1641 en er begraven op 10 maart 1653.
Livinus Van Damme (III b)
° Kaprijke 25 februari 1645
x Kalken 30 april 1669 Joanna Bauwens
† Kaprijke 25 januari 1707.
Margaretha Van Damme
Geboren te Kaprijke op 29 oktober 1649
Daar begraven op 15 april 1657.

De vader van Anthonius
en Anthonius' broer Adriaan (II a)

Onze Van Damme Welkom-blz
Inhoudstafel — Overzicht
Doorzoek onze Van Damme website !

Meer stambomen