Jozef Theodoor Lodewijk Geirnaert

Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1969, 2de jaargang, nr. 2

Jozef Theodoor Lodewijk Geirnaert

(1790-1859)

Josephus Ludovicus GEIRNAERT als jongste zoon van Joannes Laurentius en Maria Theresia Verhuijst op 27 augustus 1790 te Eeklo geboren. Hij werd op zelfde dag boven de doopvont gehouden in de parochiekerk. Peter en meter waren Josephus Van Overberghe en Ludovica Francisca Geirnaert (1). Hij overleed op 21 maart 1859 te Gent. Langs vaderszijde is hij gesproten uit een oude Eeklose stamfamilie die we reeds sedert 1603 in archiefstukken vermeld vinden(2).

In 1806-1807 staat hij vermeld in de lijst der derde klas (figuur) der Gentse Academie. In 1808 vinden we zijn naam terug in de eerste klas der «tekening naar printen». In 1813 in de klas van het model. Hij bekomt een negende plaats bij de samenvoeging der uitslagen van twee prijskampen. Die klas stond toen onder de leiding van Petrus Van Huffel. In 1814 veroverde hij de zesde plaats. Daarna verdwijnt hij uit de registers der Gentse Academie om te Antwerpen de lessen van kunstschilder Herreyns te volgen. Hij komt nog een tijdje terug naar Gent, om er de werken van Jozef Paelinck te bestuderen, en dan begint voor hem pas zijn levensstrijd. Zijn schildersnatuur richt hem naar de genre-taferelen.

Doek De Kiezingen

In 1818 wordt hij te Brussel bekroond met de schilderij: Soldaat die door zijn makker, wien hij het leven heeft gered, aan zijne familie wordt voorgesteld. Deze glorievolle overwinning werd te Eeklo met grote en schone feestelijkheden gevierd. Ook het Gentse stadsbestuur huldigde onze jonge kunstenaar. De Hollandse kunstschilder Ridder Pieneman, die toen te Gent verbleef, vergezelde de triomfstoet naar Eeklo, en was zo ooggetuige van de hartelijkheid der verwelkoming in Geirnaert's geboortestad.

Twee jaar later in 1820 wordt Geinaert te Gent bekroond voor zijn schilderstuk «De harples» dat tot de verzamelingen behoort van het Gents Museum voor Schone Kunsten, en alhoewel de invloed van zijn tijd verraad, toch nog ware kwaliteiten bezit. Van die tijd af kent onze schilder menige overwinning. In 1835 wordt hem te Parijs een erepenning verleend, die eer samen met Gallait en Navez delende. Bij de Belgische omwenteling van 1830 was Geirnaert zeer gehecht aan het huis van Oranje, zo dat hij zelf zijn werk aan diens zaak wijdde. Zo bvb. zijn tafereel: «De Kiezingen» toont hoe priesters van huis tot huis protestbrieven aanbieden tegen het Hollands bewind, en dan een tweeluik: «Voorheen, Daarna» een ophemeling van het Oranjebewind, met de beste inzichten samengesteld, doch bleef jammer genoeg niet vrij van overdrijving. Deze doeken kenden een groot sukses in Noord-Nederland en werden daar door plaatdruk vermenigvuldigd. Deze schilderijen, knap werk, brachten natuurlijk het wantrouwen der Belgische regering over de kunstenaar en zo kende hij van Belgische zijde miskenning. Doch het kunstminnend publiek betaalde hem gelukkig niet met dezelfde munt.

In 1838 kocht het Gentse stadsbestuur zijn schilderij «Verkoop bij rechtsmacht» voor het museum. De stad Kortrijk kocht voor haar museum in 1841 «Godemar in de gevangenis», een werk naar een boek van Hendrik Conscience.

Hij oogstte de meeste bijval met zijn huiselijke taferelen zoals: «De Hongaarse dokter», «De lezing van het testament», «De erfenis», «Het huwelijksaanzoek», «De zeepbellen», «De blinde en zijn geleider», «Advokatenraadpleging» en andere.

Van een paar schilderijen met godsdienstig onderwerp van hem bekend noemen we hier vooral «De lijdende en strijdende Kerk» (1842) in de St Niklaaskerk te Gent, waarschijnlijk door A.M. Van Tieghem geschonken. Het schilderij hangt heden in de kapel der gelovige zielen. Het onderwerp is de allegorie van de strijdende kerk een geknielde vrouw in koorkap met gekruiste stool, aan haar voeten komen volgende attributen voor, de tiara, de kelk en het pauselijk kruis, terwijl O.L. Vrouw met het kind bidt en met haar linkerhand naar het vagevuur wijst. Op het kerkarchief der Sint-Niklaaskerk bevindt zich nog een schets van Jozef Geirnaert van waterverf op papier van «Eglise sauffrante, militante et triomphante» die hij waarschijnlijk ter keuze heeft voorgelegd.

Geirnaert was eveneens een zeer verdienstelijk portretschilder, en een drietal werken in het museum voor schone kunsten te Gent bewijzen dit ten volle. In zijn latere levensjaren op 8 november 1856, werd hem op verzoek der Academie, een kleine steun verleend onder vorm van benoeming tot leraar der schilderkunst in het museum aan 1000 fr. per jaar, mits de beperking dat hij de leerlingen met raad bijstaat, en hunnne studies richt volgens de taferelen van dit museum. Deze benoeming betekende voor Jozef Geirnaert hoegenaamd geen nieuwe betrekking, echter alleen maar een gunst gezien zijn hoge ouderdom, en de diensten door hem te Gent aan de schilderkunst bewezen.

Het jaar 1856 was voor Gent een uiterst historisch jaar, Z.M. Koning Leopold I immers zou aan deze stad een bezoek brengen en dit in het kader der 25ste verjaring zijner regering. Er grepen tal van luisterrijke feestelijkheden plaats, en zo vernoemen we hier vooral een tentoonstelling van schilderijen: «om drie ure en een kwart bezochten zij de driejaerlijksche tentoonstelling van schilderijen, in het lokaal der Akademie. Na door de heeren Rolin, ridder Heynderyckx, Van Lokeren en D'Hondt, leden der kommissie, te zijn ontvangen, wandelde Z.M. rond de zalen, bij de voornaemste tafereelen stil blijvende. Hoogst tevreden over vele merkwaerdige doeken, deed Hij zich eenige onzer schilders voorstellen, en komplimenteerde hen. Den heeren Th. De Heuvel, Geirnaert, Canneel en F. Devigne viel die hooge onderscheiding te beurt».

Jozef Geirnaert woonde te Gent in de «St Jansstraet» en we komen zijn naam vanaf 1831 veelvuldig van jaar tot jaar tot aan zijn dood in 1859 tegen in de «Wegwijzers der Stad Gent», samen met zijn zoon Theodoor vanaf 1854, die ook een verdienstelijk kunstschilder was van «Dieren en Binnengezichten».

Wilfried STEEGHERS.

BIBLIOGRAFIE

LEMMONNIER: L'Ecole belge de peintres, 1830-1905, Bruxelles Van Oest - 1906.
COLLIN P.: La Peinture belge depuis 1830, Cahiers de Belgique 1930.
SWILLENS P.T.A.: Prisma - Schilderslexicon.
SIRET Ad.: Biographie Nationale publiée par l'Académie Royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique - Tome septiéme - Bruxelles 1880-1883.
DHANENS Dr. Elisabeth: Sint-Niklaaskerk Gent 1960.
DESTANBERG D.: Gent sedert 1831. Voornaamste gebeurtenissen Eerste reeks - 1831-1840. Gent 1903.
Gedrukte bronnen zonder auteursnaam
Dictionnaire des Peintres - Maison Laraer - Bruxelles. XXVe verjaring der regering van Z.M. Leopold I - De Feesten te Gent 31en van oogst - en 1en van Herfstmaend 1856 - Gent I.S. VAN DOOSELAERE, DRUKKER-UITGEVER 1857. Fête Municipale offerte par la ville d'Eecloo, à Monsieur Joseph Geirnaert, pour avoir été un des vainqueurs au dernier concours de peinture à Bruxelles.
A Gand, Chez G. DE BUSSCHER ET FILS, Imprimeurs - Libraires. 1819. (Ongeklasseerd archief - SA Eeklo).

__________________________

(1)	Oude parochieregisters nr 160 f° 562 V^so - S.A.E.
(2)	Jan Gheernaert was schepenen van Eeklo in de jaren 1603, 1604, 1605, 1606, 1607 tot 30 april 1608. Jooris Gheernaert schepenen vanaf 1614 tot 19 september 1637. Jan Gheirnaert van 23 september 1646 tot 9 oktober 1672. Jooris Gheernaert schepenen vanaf 15 juni 1701. Pieter Geernaert schepenen vanaf 22 juni 1713. Vermeld in volgende jaren: 1717, 1720, 1725, 1728, 1735, 1736, 1741, 1743 tot 1744. Pieter Geernaert vermeld als schepenen op 10 november 1791; hij bleef aan tot het jaar 1793, het jaar van zijn overlijden. NEELEMANS Ed.: Tijdrekenkundige Naemlijst der Baljuws, Griffiers, Tresoriers... «Pieter Geirnaert Lantsman ommestellende XXXIIII gem. II C LXI Roeden, Jan aut 48 jaeren sijnen soone ende Marie Rijckaert dienstmaerte». «Pieter Geirnaert fs. pr. jonghman ende prijser woonende met sijnen vader», «Joanne Geirnaert via frans remmerie spinster Petronelle aut 26 jaeren françois 20 jaeren ende guilliame remmerie 17 jaeren haer 3 kinderen». Bevolkingsstaat uit 1748 nr 143 - S.A. Eeklo.

Separator

Inhoudstafels

1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973 - 1974 - 1975 - 1976 - 1977
1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986

Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!

MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking : 21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024