Het woordenboek «van Dale» en Eeklo

Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1972, 5de jaargang, nr. 4

Het woordenboek «van Dale» en Eeklo

Dit jaar is het een eeuw geleden dat Johan Hendrik VAN DALE, geboren op 15.2.1828, hoofdonderwijzer en taalkundige, vooral bekend door zijn «Nieuw Woordenboek der Nederlandsche Taal» (18721874), in zijn geboorte- en woonplaats Sluis op 19.5.1872 tijdens een pokkenepidemie als slachtoffer viel van deze ziekte.

J.H. van Dale beoefende ook de geschiedkunde en hij was medewerker aan het tijdschrift «Bijdragen tot de Geschied- en Oudheidkunde, inzonderheid van Zeeuwsch-Vlaanderen».

Zo schreef hij o.a.:
— «Het mislukte verraad. Eene bladzijde uit de geschiedenis der stad Sluis».
— «De Sluische beurtschipper Gerrit van den Hoecke in 1695».
— «Acht nutsverhandelingen van wijlen Mr. 1. Egberts Risseeuw, in leven advocaat te Oostburg».
— «Een blik op de vorming der stad Sluis en op den aanvang harer vestingwerken van 1382 tot 1587.»

Bijna niet geweten is dat de wieg van de zeer jonge Johan Hendrik van Dale ook te Eeklo heeft gestaan.

In het bevolkingsregister van 1830 vinden wij te Eeklo ingeschreven (Tell. 1.1.1830 blz. 169) in de «Meulestraet», nr. C 2:

—	van Dale Abraham, 30 j., ° Sluis (Zeel.) Instructeur bij de dienstdoende Schutterij
—	du Bois Petronille Johanna, 27 j., ° Sluis
—	van Dale Johan Hendrik, 1 j., ° Sluis
—	van Dale Marie Josine, 6j., ° Sluis
—	van Dale Livine Elisabeth, 4 j., ° Sluis.

Het gezin van Dale woonde in de Molenstraat, komend van de Markt, in het tweede huis links, dit is dus ongeveer waar nu de poort van het huis van M. Frans De Vliegher is.

Als Nederlandse full-time beroepsmilitair te Eeklo, stond vader van Dale in voor de goede gang van de plaatselijke Schutterij, d.w.z. de nationale militie, die dan later op dezelfde leest geschoeid, onder het koninkrijk België, de «Burgerwacht» zou worden.

Adjudant van Dale die ca. 1829 te Eeklo aangekomen is, zal hier zeker geen bloemen op zijn pad gevonden hebben. De komende omwenteling hing reeds in de lucht(1). Van bij de inrichting in 1828 van de plaatselijke schutterij was er onenigheid onder de officieren en de manschappen. Op 1.10.1829 bracht de prins van Oranje een bezoek aan Eeklo en toen tijdens de wapenschouw een schutter een gedicht van K.L. Ledeganck voorlas, nl.

«	Ontvang ons wapenbroedren hulde; Doorluchtig Prins, uit mijnen mond: Zoo immer vreugd ons 't hert vervulde, 't Was nooit gelijk op deze stond.»

zou dit naar het schijnt de weerspiegeling van de gevoelens van slechts ongeveer de helft van de Eeklose bevolking vertolkt hebben, niettegenstaande toch dient gezegd te worden dat jaren later bij verkiezingen zou blijken dat Eeklo sterk Orangistisch voelde.

Op 21 juni 1830 was het loting voor de schutterij en de eerste oproerkreten klonken in de straten. Zoals elders was Eeklo verdeeld in Patriotten en Orangisten.

Op 9.8.1830 was Adjudant van Dale nog altijd op post en als nr. 1 ingeschreven in de «Algemeene Rol van de manschappen, welke in het jaar 1830 als geene redenen tot vrijstelling of uitsluiting hebben de, in de termen vallen om opgeroepen te kunnen worden tot inlijving bij de dienstdoende Schutterij in de gemeente Eecloo».

Bij het uitbreken van de Belgische omwenteling in september 1830 — nà een verblijf van ongeveer één jaar te Eeklo — zal Abraham van Dale, wiens politieke overtuiging wij zeker niet moeten raden, met zijn gezin weergekeerd zijn naar veiliger oorden, ten noorden van de «schreve», die eens te meer dwarsdoor ons gewest getrokken werd.

De toen 2-jarige Johan Hendrik van Dale zal op dat moment nog niet geweten hebben wat er was geschied.

Willy Hamerlynck.

__________________________

(1) zie «Geschiedenis van Eeklo», naar Aug. Van Acker, bewerkt door Dr. L. Lampaert, blz. 178.

Separator

Inhoudstafels

1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973 - 1974 - 1975 - 1976 - 1977
1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986

Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!

MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking : 21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024