Ex-librissen uit het Meetjesland

Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1984, 17de jaargang, nr. 4

EX-LIBRISSEN UIT HET MEETJESLAND

"Ex-libris", een woord dat hoewel vreemd toch goed in de mond ligt en zeker voor de echte boekenwormen geen onbekende is.

"Ex-libris" lijkt niet enkel, maar is ook latijn. Het betekent eenvoudig "uit het boek van" of "uit de boekerij van". Het is dus niets meer dan de aanloop van een eigendomsmerk, dat op een etiket vervolledigd met de naam van de beztter in het boek wordt gekleefd om in de eerste plaats ontvreemding te voorkomen. Gezien de menselijke driften vanouds aanwezig zijn kent het ex-libris zijn ontstaan gelijk met de boekdrukkunst. De allereerste ex-librissen dateren van ca. 1450 en zijn van Duitse oorsprong. Daar de vroegste druksels voorbehouden bleven aan adel en geestelijkheid is het zowat voor de hand liggend dat de vroegste ex-librissen waren getooid met het wapenschild van de familie of het embleem van een kloosterorde. Eerst later, bij de massale verspreiding van het boek kreeg het ex-libris een andere dimensie.

Vanaf dan gold voor algemene regel dat een ex-libris iets moest vertellen over zijn eigenaar. Kortom de figuratie, de symbolen of teksten dienden parallel te lopen met het persoonlijk karakter, het beroep, liefhebberij, woonplaats of afkomst van de bezitter.

Dit concept, in handen van een kunstenaar met drang naar innerlijk schoonheidsgevoel levert zowiezo grafische kleinoden van hoge kwaliteit.

Daarbij mag echter, zowel van de opdrachtgever als van de kunstenaar, niet uit het oog worden verloren dat een "gebonden" miniatuurgrafiek moet tot stand komen, d.w.z. dat er een intense samenwerking moet zijn tussen kunstenaar en bezitter zodat een eigendomsmerk ontstaat dat toch ook de stempel draagt van diegene op wiens naam het ontstond.

Vaak wisten de grafici deze dualiteit meesterlijk te verwoorden.

En toch dreigde het ex-libris rond het midden van deze eeuw bij de doorbraak van de visuele media en de daaraan verbonden terugloop van het boek in onbruik te geraken.

De redding kwam in grote mate van de zijde der verzamelaars, bij wie het niet meer zozeer om het eigendomsmerk dan wel om de grafiek, de artistieke waarde, was te doen.

Deze trend, die voor een ongekende heropbloei zorgde leverde ons tal van pareltjes van kleingrafiek.

Het eigentijds ex-libris wordt gekenmerkt door een verbluffende rijkdom aan ideeën en verscheidenheid van technieken. Alle grafische technieken zijn heden zowat in gebruik: staal- en kopergravue, ets, drogenaald, hout- en linosnede, lito, zeefdruk, enz. Het goedkoopst, maar daarom zeker niet het minst goede is het typografisch ex-libris.

Met het oog op de herwaardering van het ex-libris in het Meetjesland, willen we, naar rata van de ex-librissen die we zullen ontvangen, per publikatie één of meerdere creaties belichten van een exlibris, bezitter of ontwerper.

Het ex-libris van Beatrijs Verstraete is in allerlei opzichten merkwaardig te noemen.

Ex-libris van Beatrijs_Verstraete

Dat de waardevolle pentekening op intense wijze aansluit bij de persoonlijkheid van de eigenares van het boekmerk mag ons niet verwonderen.

Het ex-libris in 1948 ontworpen komt immers van de hand van broer Luc Verstraete. Niet alleen heeft de kunstenaar, mede door zijn biezondere relatie, het karakter van de bezitster op fijnzinnige wijze weergegeven, de duif als symbool van zachtheid en liefde - maar tevens wist hij deze bijna fragiele jonge vrouw een ziel mee te geven.

De omlijsting symboliseert de tempel van de muze, waarbij een geslaagde tekstintegratie de liefde van Bea Verstraete voor de poëzie accentueert.

Het vers van Frederik van Eeden, "Het is een schoon ding een goed mens te zijn" resumeert het geheel van het grafisch werk.

Lezers die een ex-libris bezitten, kunnen het ter publikatie aanbieden. Stuur het met enige uitleg (naam ontwerper, jaar van ontstaan, betekenis van de illustratie...) naar Erik de Smet, Euromarktstraat 9, Eeklo.

Separator

Inhoudstafels

1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973 - 1974 - 1975 - 1976 - 1977
1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986

Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!

MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking : 21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024