Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1972, 5de jaargang, nr. 2

Kastelentocht in de streek van
Vinderhoute en Lovendegem

Voor de zesde uitgave van de grootste wandeltocht van Vlaanderen (eerste dag, 13 mei 1972) kozen de organisatoren van TE VOET DOOR 'T MEETJESLAND als startplaats de gemeente VINDERHOUTE.  Vanuit Eeklo werden om 14 uur de deelnemers met autocars naar dit dorp overgebracht, in de Vrededreef (Gemeenteschool).

Om 14.30 uur startte de voettocht, die via Lovendegem en Waarschoot terug naar Eeklo ging.  Op deze tocht werden — op verantwoorde wijze — de parken en hovingen van een tiental kastelen bezocht.

DE GEMEENTE VINDERHOUTE.

Vinderhoute, een gemeente met ongeveer 1300 inwoners en een oppervlakte van 387 hektaren biedt, als residentieoord, met zijn vele villa's en kastelen een mooi uitzicht. Landelijke hoekjes, oude hoeven en stille baantjes nodigen de natuurliefhebber en de wandelaar uit tot een deugddoende verkenning.

De bodem, samengesteld uit klei-, zand- en moerasgrond is er wel effen te noemen maar kan toch volgens de normen van onze streek ietwat golvend worden gezien.   De hoogteverschillen variëren van 5 m. tot 10 m.  Op een van die hoogste punten vinden wij dan de stenen windmolen op de Molenkouter.  De oude houten windmolen (1607) waaide omver en werd vervangen door de huidige.  De late middeleeuwse verbinding tussen Gent en Brugge ging langs de nu nog bestaande Gentweg over Lovendegem, Zomergem en Ursel, die weg wordt te Vinderhoute de Dorsweg genoemd.  Deze weg was gedurende de wintermaanden goed voor het verkeer te paard en te voet.  Veel reizigers namen dan ook gedurende die periode deze omweg omdat de kortere verbinding Gent-Eeklo-Brugge alleen maar tijdens de zomer berijd- en begaanbaar was en door haar lagere ligging 's winters meestal onder water lag.

De heerlijkheid van Vinderhoute is een der oudste en belangrijkste van het graafschap Vlaanderen geweest en had als eerst gekende bezitter de genaamde Welkemi van Venderhod.

Vinderhoute met zijn bloemen- en groentenkwekers, met zijn kastelen en simpele boerderijtjes, bood aan de talrijke deelnemers een aangename en gezonde wandeltocht.  Het eerste kasteel, door de inschrijvers aan de KASTELENTOCHT TE VOET DOOR 'T MEETJESLAND bezocht, was het Dreefkasteel.

DREEFKASTEEL.

Dit dreefkasteel dagtekent uit de 18e eeuwen staat beschreven als een «huis van Plaisance» met wallen, singelen ende al de andere toebehooren, met hofstede, bogaard, zaailanden ende meersen».

Het Dreefkasteel.	Foto Heemschut.

Het is een mooi voorbeeld van symmetrisch verdeelde voor- en achtergevel.  De met stenen balusters afgewerkte voorgevel, getooid met vijf beelden en de achtergevel bekroond met een fronton geven een voorname en rustige indruk.  De goed onderhouden hovingen en de verhoogde zuilenkiosk zijn een lust voor het oog van de natuurminnaar.  Vroeger werd het bewoond door de familie van Pottelberghe de la Potterie.  Thans is het de eigendom en wordt het bewoond door de heer burgemeester, ere-rector van de Gentse Universiteit, J,B, Bouckaert.

Aan de Drongensesteenweg vond de TE VOET DOOR 'T MEETJESLAND-wandelaar daarna het Kasteel ter Velde,

KASTEEL TER VELDE.

Dit kasteel, een zeer oud landgoed. werd reeds vermeld in het jaar 1549 als het goed Christoffels Stalle gelegen achter de kerk met wallen, vijvers, bos en land.  Het is ook dit goed dat getekend staat op Sanderus plan van Vinderhoute als toebehorend aan Pieter Veyt. 

Het Kasteel ter Velde.	Foto Heemschut.

Thans bewoond door zijn eigenaar de heer André Stubbe werd het grondig hersteld en verbouwd na de laatste oorlog.  Niettegenstaande die recente verbouwingen en de op moderne wijze uitgevoerde aanpassingen brengen zijn symmetrisch verdeelde gevels, het met zandstenen-zuilen omringd terras en de prachtige hovingen de grootheid en luister van vroegere generaties in herinnering.

HET WIT KASTEEL.

Dit kasteel, gelegen in de Neerstraat, wordt bewoond door de heer Vyncke en werd gebouwd in de jaren 1700.  De goede verhouding van gevel en van binnenruimte, de versierde trekbalkkonsolen, het bijhorend en mooi gerestaureerd hoevetje met de zeldzame duiventoren geven het geheel een warm uitzicht en een gevoel van landelijke gebondenheid.

De duiventoren was in de late middeleeuwen het teken dat de eigenaar bepaalde voorrechten waren toegestaan.

Voor de wandelaars de hovingen van het Schouwbroekkasteel inwandelden, kregen zij rechts een mooi zicht op het huis «BEUKENHOF».

Waarschijnlijk gebouwd of verbouwd op het einde van de 18e of het begin van de 19e eeuw is het een mooi voorbeeld van landelijke bouwkunst. 

De duiventoren van het Wit Kasteel. Foto Heemschut.

Sierplaat van fonteintje bij het Wit Kasteel. Foto Heemschut.

Het Wit Kasteel. Foto Heemschut.

HET KASTEEL VAN SCHOUWBROEK.

Dit neo-gotisch goed waarvan reeds sprake in een oorkonde van 1550 behoorde toe aan Barthélemi de Bisschop. Op het einde van de XVII eeuw was de bezitter Messire LB. d'Hane, heer van Poelvoorde, Nieuwlande, Eekhove enz ... Bij diens dood ging het over aan Maximiliaan d'Hane, zijn broer, die de echtgenoot was van Marie-Sarah Newton.

Het Kasteel van Schouwbroek.	Foto Heemschut.

Het huidige kasteel, toebehorend aan de heer Urbain Van Hecke werd herbouwd in 1893, dit gebeurde met naleving van de oude bouwwijze.  De twee reusachtige kastanjebomen aan het voorhek die geschat worden 400 jaar oud te zijn, zullen wel een overblijfsel zijn van het oude landgoed.

Waarschijnlijk is de slottoren gebouwd naar het evenbeeld van de voormalige.  De ingang van het kasteel getuigt van Franse invloed.  Vijver en park zijn overblijfsels van het voorgaande kasteel.  In het park staan indrukwekkende bomen.

KASTEEL GAVERGRACHT.

Dit kasteel thans bewoond door de heer Notaris Van der Eecken werd in 1807 gebouwd in Empire-stijl voor de heer Van de WoestijneClemmen naar tekeningen van Dubry, bouwmeester te Gent. Het bestond slechts uit een zuilengang, een voorzaal, twee kamers en een rond salon. Dit gebouw werd in 1817 met twee vleugels vergroot; de ene vleugel samengesteld uit een wintertuin, de andere uit een groot salon met afhankelijkheden. Al de ervaring en de vakkennis van bouwmeester J.B. Van de Capelle waren nodig om een van deze vleugels op een moerassige grond te kunnen oprichten. Het gebouw staat op het grondgebied Drongen, de hovingen liggen gedeeltelijk op Vinderhoute.

Het Kasteel Gavergracht.	Foto Heemschut.

Er behoorde ook een kapel tot het kasteel met enkele grafsteden.  Bij de sloping van de kapel werden de deuren geplaatst in het portaal van de parochiekerk van Vinderhoute, terwijl een paar grafstenen ingemetseld werden in de rechter St Annakapel achter in de kerk.

Ten tijde van de uitdrijving der kloosterorden uit Frankrijk door de Combes-Wet, werd dit kasteel een tijd bewoond door Franse kloosterzusters.

HET KASTEEL VAN VINDERHOUTE.

Het vroegere kasteel van Vinderhoute werd in het jaar 1544 door Lieven van Pottelsberghe, de nieuwe eigenaar, afgebroken en vervangen door het nu nog bestaande, thans bewoond door de heer Van Heyghen.  Het prachtige herenverblijf was gans omwaterd en vormde met zijn afhankelijkheden een onregelmatige vierhoek.  Een ophaalbrug over de Nieuwe Kale gaf toegang tot het domein.  Rechts van de brug stonden eenvoudige gebouwen waartussen een binnenplaats lag.  Het kasteel stond door drie dreven in verbinding met de weg naar Gent.  Een andere dreef liep recht op de kerk, de huidige Kasteeldreef.  De slotkapel was van zeer fraai beeldhouwwerk voorzien, ze bestaat nog en dient nu tot schrijfkabinet van de tegenwoordige eigenaar.

Het Kasteel van Vinderhoute. Foto Heemschut.

Bij het overlijden in 1830 van graaf Carin de Staden, die ongehuwd was lieten de erfgenamen de ganse inboedel in openbare veiling verkopen.  Zo zag men gebeuren dat de roemrijke familieportretten verkocht werden en door de boeren als tochtscherm gebruikt werden.

In 1830 bestond het kasteel nog bijna geheel in zijn oorspronkelijke staat, dan werd het door brand geteisterd.  Een gedeelte der gebouwen werd afgebroken en de rest werd verkocht.

Het thans nog bestaande hoofdgebouw is nog min of meer in zijn oorspronkelijke staat.

De afbeelding van het oorspronkelijke kasteel vindt men in Sanderus' Flandria Illustrata.

Wanneer de deelnemers aan de Kastelentocht — Te Voet door 't Meetjesland — de hovingen van het Kasteel van Vinderhoute verlieten, wandelden zij langsheen het kanaal Gent-Brugge naar een laatste indrukwekkend kasteel.
 

Stenen leeuw bij de ingang van het Kasteel van Lovendegem.

Foto Heemschut.

HET KASTEEL VAN LOVENDEGEM.

Naar alle waarschijnlijkheid bestond dit kasteel reeds op het einde der 14e eeuw.  Wat de wapenfeiten betreft die rondom het kasteel plaats grepen wordt de bezetting van het kasteel vermeld door de Gentenaars in 1383 tijdens hun zoveelste opstand tegen Lodewijk van Male.

Op St Andriesdag in 1452 werd het door de krijgsbenden geplunderd en grondig verwoest.

Waarschijnlijk omvatte het kasteel in het begin der XVIIe eeuw alleen maar een toren met een geringe stenen behuizing.  In 1641 werd het gebouw voor de eerste maal aanzienlijk vergroot door jonkheer Joos Triest.  Hij bouwde de noordervleugel met de nog bestaande kapel en het geschilderd glasvenster.

Het Kasteel van Lovendegem. Foto Heemschut.

Nog spreken oudere inwoners van Lovendegem over de kasteelspoken welke in de Dreef regelmatig samenkwamen.

Het kasteel met zijn torens en omgeven door een mooi natuurkader met sparrebossen en domeinen is eigendom van de familie Dons de Lovendegem.  En is het wapengekletter binnen de kasteelmuren uitgestorven toch blijft het een harmonieus geheel van kalmte en bezienswaardigheid.

Na het doorwandelen van het prachtige domein van de familie Dons de Lovendegem, over het grondgebied Waarschoot en langsheen het 150 ha groot natuurpark "Het Leen» bereikten de sportieve deelnemers aan TE VOET DOOR 'T MEETJESLAND hun aankomstplaats op de St Jozefs sport- en speelterreinen, in de Zandstraat te Eeklo.

Misschien wel vermoeid, maar blij en gelukkig om de kennismaking met een mooie streek, om het ontmoeten van blije en sportieve mensen, werden plannen gemaakt om op 14 mei, de dag van de grote vriendenontmoeting, de HOUTLANDTOCHT met evenveel enthousiasme aan te vatten.

Algemene aanblik op Eeklo.	Foto Heemschut.

Wandelen is een beetje gezondheid binnenhalen.  De longen volpompen met frisse lucht en terzelfdertijd ontdekken hoe mooi een boom kan zijn, hoe kleurrijk het land en hoe sereen het fluiten van de vogels door het stille veld klinkt.

De wandeltochten «TE VOET DOOR 'T MEETJESLAND» bedoeld om de deelnemers aan te sporen de gezonde wandelsport te beoefenen boden eigenlijk nog veel meer.  Uitgestippeld langs landelijke wegen, door de bossen en langsheen de wijdse velden, werden zij een ontdekkingstocht van Meetjeslands schoon en een genieten van het klankvol fluiten van de merel.

De KASTELENTOCHT 1972, door de welwillende medewerking van vele kasteeleigenaars, gaf daarbij de deelnemer de uitzonderlijke gelegenheid parken en hovingen te bezoeken die privébezit zijn.

Die tocht was de WANDELSPORT-HOOGDAG van ons mooie Vlaamse land.  Een gezellige boel, met blaren op de voeten (misschien), maar zeker met zon in het hart en sportief presteren, én vrijen met de mooie Vlaamse freulekens, én afzien én blij zijn !  Met een oef ! wanneer de Eeklose kerktoren zichtbaar werd en een trotse glimlach bij het ontvangen van de rechtmatige beloning.

Wij danken speciaal alle kasteelheren van Vinderhoute en Baron Dons de Lovendegem voor de bereidwilligheid en de toelating de wandeltocht doorheen hun hovingen te laten plaatsgrijpen.

Bijzondere dank aan de heer Philippe Serck voor het ter beschikking stellen van dokumentatie omtrent Vinderhoute en de kastelen.

Dank aan burgemeester, ere-rector Bouckaert, de heer Ivan Foré en het sport- en feestkomité van Vinderhoute voor de vriendelijke medewerking.

V.V.V. EEKLO.

Vorig artikel: Grafstenen in het Meetjesland (2)

Inhoud van 1972, jaargang 5

Volgend artikel: Oud Boekhoute (4)

Inhoudstafels

1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973 - 1974 - 1975 - 1976 - 1977 1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986

Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!

MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking :  21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024