Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1975, 8ste jaargang, nr. 2

HANDMERKEN TE WAARSCHOOT
IN DE 17e EEUW ⁽¹⁾

Het handmerk, ook monogram genoemd, vormde als hoogtepunt de overgang tussen het zegelgebruik en de geschreven hanttekening.

Het zou foutief zijn voorop te stellen dat in de 17e eeuw het monogram zijn ontstaan kende.

Er is echter wel een essentieel verschil tussen de vroeger gekende handmerken en die van rond de 17e eeuw.

Aanvankelijk werd het monogram sporadisch gebruikt, omdat bij wettelijke stukken het zegelen omzeggens algemeen in bruik was.  Het waren dan ook uitsluitend vooraanstaanden die van een dergelijk merkteken gebruik maakten en waarvan het monogram ook de afbeelding was van hun zegel.

Het voor ons meest gekende monogram is ongetwijfeld dit van Karel de Grote, dat gemakkelijk de naam «Karolus» laat lezen.

Gedurende de 16e eeuw hebben we weinig handmerken aangetroffen en indien ze zich aanmelden was het bijna uitsluitend onder de vorm van een kruis (zie fig. 1), wat ongetwijfeld getuigde van weinig inspiratie.

In de 17e eeuw grepen massale grondverkopingen plaats onder particulieren.  Om de stukken te wettigen was een handtekening nodig.  Daar de massa nog grotendeels analfabeet was zocht men zijn heil in het monogram.

Het is typerend dat de kleine landbouwers, die zelden bij aan- en verkopen betrokken werden zich meestal beperkten tot het alomgekende kruisteken.

Daarenboven merken we op dat bij gegoede families een eigen kenmerkend teken in gebruik was.

Bij het begin van de 18e eeuw komt de handtekening meer en meer in gebruik en treffen we nog weinig handmerken aan.

De hieronder weergegeven handmerken zijn op zichzelf van weinig geschiedkundige waarde. Voor de familiekundigen bieden ze echter een fraaie illustratie voor hun studie.

E. DE SMET.

 

1 1646 wed. pieter de jagher 2 1648 Joos Roegens 3 1648 Inghel van euvel 4 1648 pierynken de pauw 5 1651 Betken de pauw 6 1649 Lysabeth de Vlieghere 7 1648 simoen lippens 8 1648 Roeland verhelst 9 1654 christoffel de Zutter 10 1655 christiaen Landtsheer 11 1655 maereines Lievijns 12 1656 Jooris van Maldegem 13 1656 Guillome Huytterschaut 14 1647 pieter pieters 15 1641 Jooris de Jagher 16 1648 Gardelijn Weijnes 17 1659 Gullhome Gernaert 18 1650 pieter de zutter 19 1653 Lijviene Beije 20 1654 Joos pieters 21 1652 simoen van noortgaete 22 1652 Jan de Vijdt 23 1650 Jan de Smet 24 1653 Jan Vijter 25 1653 Joos Dooghe 26 1656 pieter mertens 27 1650 willem van Simoen

img src="pix/monogram_67.jpg">

28 1653 daniel van selder 29 1655 adrijaen clemmens 30 1656 cornelis camargo 31 1656 christof. Huytterschaut 32 1650 christof. Mathys 33 1650 adriaen Versluys 34 1650 Janneken de Bruyne 35 1655 staffels munck 36 1653 staffel Lippens 37 1654 Joosijntje vermeere 38 1659 arendt Inghels 39 1653 Jas van de Kerkave 40 1660 Jooris aerts 41 1652 Simoen van Laere 42 1656 Lieven Neyt 43 1657 Gabriel Bertels 44 1654 pieter Lamberechts 45 1657 pieter de Vreese 46 1641 marten ghyselinck 47 1660 wed. jan de Baets 48 1646 ... Mattheeus 49 1647 vincent de Sutter 50 1647 vincent de Sutter 51 1656 Joorynk de muynk 52 1656 Jan van steenlant 53 1659 Symoens van Kercove 54 1659 Jan van cercove

<>

55 1650 Tanneken roegiers 56 1646 pieter de pau 57 1648 marten Tollenaere 58 1648 vincent de Craene 59 1658 jan strimbeke 60 1649 pieter Geens 61 1641 Jan Neyt 62 1641 Anthone de Suttere 63 1632 Gillis de Smet 64 1651 Jacques de muynck 65 1651 maijken van Speibroeck 66 1656 Ghilys Velghe 67 1665 pieter de pauw 68 1649 Jan pauwels 69 1659 Adriaen Berrens 70 1648 Joris de Vliegere 71 1654 Jooris de suttere 72 1654 Lijsabet Boelens 73 1654 mathys mustaert 74 1666 nicolas mastaert 75 1653 Elisabeth Standaert 76 1653 Jacques de Vlieghere 77 1683 Lodewyck doostelinck 78 1653 Arend de Vl ieghere 79 1653 Arend van Vlaanderen 80 1652 Jacob de pauw 81 1652 Cornelis Truwe

82 1657 Jacques Verbrugghe 83 1651 Adriaen de pauw 84 1651 Gulliom van Helle 85 1654 Joos de Bie 86 1654 Joos Vermeere 87 1650 Jan Standaert 88 1656 Jooris de Vlieghere 89 1655 Joos Gernaert 90 1650 Imiliaen Thooft 91 1657 pieter meere 92 1655 stoffel roegiers 93 1648 pieter de vlieghere 94 1649 Gabriel de Vlieghere 95 1664 cornelis de gheeter 96 1660 Lauwereyns gryp 97 1660 michel reyniers 98 1660 jannekin Goethals 99 1664 Jooris Lampaert 100 1663 maijken van vlaenderen 101 1664 andries de pau 102 1664 pieter de smet 103 1664 chrystoffel de smet 104 1664 pauwels blomme 105 1663 arent van Callainge 106 1653 pieter Blomme 107 1663 margereta v. Speybroeck 108 1661 pieter Diericx

109 1662 maeyken de Walsche 110 1661 Joos blomme 111 1661 Guilliaem Dhooghe 112 1661 christoffel rongiers 113 1670 Joorinne de Walsche 114 1670 Cornele de walsche 115 1669 andries marimans 116 1670 adriaen calle 117 1668 christoffel de muynck 118 1668 Jan Goole 119 1669 Jacques de sutter 120 1668 joos neyt 121 1668 Guille van Acker 122 1668 Jan Blomme 123 1668 christoffel de smet 124 1668 jan de grootte 125 1668 pieter pauwels 126 1668 pierynken clays 127 1667 Joosynken Bijvoet 128 1666 Lieven Buysse 129 1666 pieter Blomme 130 1665 wed. Jacq. de Baets 131 1665 Livinus vanden Bossche 132 1665 marcus de vlieghere 133 1676 Jan Roegiers 134 1678 pieter de Cock 135 1673 Marten van Hoorebeke

136 1673 christoffel Blytynck 137 1671 christoffel de Backere 138 1680 cornelis merre 139 1679 jooris de langhe 140 1678 christoffel de smet 141 1677 pieter de Backer 142 1677 Hendrik de Bie 143 1678 daniel de Baets 144 1678 jan de reyttere 145 1677 jooris de Jaegher 146 1663 christoffel van Vooren 147 1677 vincent de Backere 148 1677 adriaen colle 149 1677 Jan Foudure 150 1676 pieter Lippens 151 1675 adryaen de Vlaminck 152 1677 Joos Heenes 153 1669 Joer claerman 154 1682 pieter de smet 155 1682 Lieven neyt (zie 42) 156 1662 Guilliaeme de Milde 157 1681 Hendriek Roegiers 158 1687 Jan vande Kerchove 159 1689 Jan de groote 160 1686 marten de Backere 161 1686 Livyne de Smet 162 1687 Adriaen Tollenaer

__________________________

(1) RAG-fonds Waarschoot, Wettelijke passeringen nr. 190-200, 1571-1719.

Vorig artikel: De munten van Vlaanderen (11)

Inhoud van 1975, jaargang 8

Volgend artikel: Merkwaardigheden over Waarschoot (2)

Inhoudstafels

1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973 - 1974 - 1975 - 1976 - 1977 1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986

Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!

MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking :  21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024