Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1971, 4de jaargang, nr. 4

DE KANTWERKSCHOOL TE ADEGEM

Vooral in de 19e en tot bij het begin van de 20ste eeuw werd ook in het Meetjesland veel «gespeldewerkt».  Voor talrijke gezinnen was die hulpbron van inkomsten zeer welkom.  De gewijzigde levensomstandigheden hebben ertoe geleid, dat het beroep van kantwerkster hier nu totaal uitgestorven is.

De laatste «beroepsspellewerkster» te Adegem was ongetwijfeld Evelientje Martens.  Ze was een bekend figuur, ongehuwd en prefecte van de Congregatie van O.L. Vrouw.  Tot in haar oude dagen gooide ze met kunstige vaardigheid de klosjes over en weer, ze prikte vlug de lange koperen spelden op de juiste plaats, zodat uiteindelijk de boord van kantwerk feilloos te voorschijn kwam.  In de streek werden meestal slechts boorden als kantwerk gemaakt.  Deze moesten dienen om de onderrokken van de rijke dames af te zomen, als versiering.  Ook zakdoeken e.a. werden daarmee afgeboord.

Evelientje borduurde hoofdzakelijk kant met het gekende motief «De slekke en de boon», zoals dat toen in de volksmond genoemd werd.  Deze kant werd verkocht per el (70 cm) aan Amelietje De Craene, echtgenote P. Martens, uit Maldegem.

Het «speldewerkkussen» van Evelientje, met alle toebehoorten en zelfs met een twee meter lange reep kant erbij, bestaat nu nog.  Dit hebben wij te danken aan Herman Verstraete, de neef van Evelientje, die het kantkussen wegschonk aan Adegemnaars, waardoor dit vroeger ambachtstuig ongetwijfeld nog vele jaren in goede toestand zal blijven bestaan.

Een goede honderd jaar geleden bestond op de gemeente een bloeiende kantwerkschool, waar jonge meisjes «de stiel» konden leren van oude en bekwame kantwerksters, die mits betaling of leergeld, alle uitleg en kennis omtrent het vak doorgaven.  Na veel opzoekingen en navraag zijn wij erin geslaagd te achterhalen, waar die kantwerkschool te Adegem zou gestaan hebben.  Het is vooral dank aan Irma De Baets uit de Kallestraat, nu 70 jaar oud, dat wij veel konden vernemen.  Immers haar moeder, Amelie De Baere, was in de tijd een zeer gekende kantwerkster, die naast de gewone boordkant ook heel wat andere motieven kon speldewerken.

De kantwerkschool was gevestigd in een kamer van een oud huisje nabij de kerk, op de plaats waar nu de vrije meisjesschool is gevestigd.  Die huisjes rond de kerk zijn later gesloopt, voor het bouwen van het hospice.  Dat hebben wij vroeger reeds in «Ons Meetjesland» geschreven (zie 3e jaargang, 1970, nr 2, blz. 10-12).

Blik op de kantwerkschool omstreeks 1900

Foto uit de verzameling van R. Tondat.

Wij vonden eveneens «Het reglement van inwendige orde van de Kantschool», vastgesteld door het College van Burgemeester en Schepenen op 26 oktober 1858; de burgemeester was toen J. Deweert, schepenen waren Petrus Willems en Guido Herrebaut.

«REGLEMENT:
Werkuren: Gedurende de zes zomermaanden:
's Voormiddags :
Begin: om 6 ure.
Recreatie: van 8 tot 9 ure, en lessen van lager onderwijs.
Einde: om half twaalf.
's Namiddags :
Begin: om half twee.
Recreatie: van 4 tot 5 ure, en lessen van lager onderwijs.
Einde: om 8 ure.

Werkuren: Gedurende de zes wintermaanden:
's Voormiddags :
Begin: om 8 ure.
Van 11 tot half twaalf: lessen van lager onderwijs.
Einde: om half twaalf.
's Namiddags :
Begin: om één ure.
Van 3 1/2 tot half vijf: recreatie en lessen van lager onderwijs.
Einde: om 8 ure.

Verwarmingen:
De «vierpotten» zijn streng verboden.  De verwarming moet geschieden met «eenen Kagchel of stove», zooveel mogelijk te midden der school geplaatst, opdat de school overal gelijk verwarmd zij.

Luchtverversching :
Gedurende de recreatiën en voor zoo veel het weder zulks toelaet, moeten de deuren en vensters der school opengezet worden, teneinde er versche lucht in de plaets kome.
Aldus gedaen, enz ... »

— De school was dus tijdens de zomermaanden gedurende 14 uur per dag geopend en in de winter 12 uur, behalve de middaguren !  En dat voor jonge meisjes, vaak nog kinderen !

P. Van Cleemput.

Separator

Nog een woordje over de foto

Naar de top van deze blz.

Inhoudstafels
1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973 - 1974 - 1975 - 1976 - 1977
1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986

Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!

MijnPlatteland homepage
MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking :  21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024