Een Stam Claeys uit Waarschoot meer dan vier Eeuwen in Kaprijke

I Jan Clays

x Margaretha De Pau

Deze Jan Clays is onze oudste met zekerheid gevonden voorvader. Hij was gehuwd met Margaretha De Pau, dochter van Pieter, in de omgang Grietken, genoemd. Waar en wanneer beiden geboren zijn, weten we niet. De parochieregisters werden in die jaren nog niet bijgehouden zodat we met andere archiefbronnen enkel een benaderende datum kunnen berekenen.

Bij de geboorte van een kleindochter in 1622 was Margaretha meter en de pastoor schrijft: Margaretha De Pau uxor Joannes Clays Jodoci, waarmee hij bedoelt: Joannes Clays zoon van Jodocus. Ziehier de fameuze akte:

Die 4a septembris 1622 baptisata est proles
femella Livini Marieman et Marie Clays, vocaturque Margareta;
patrinus Petrus Clays ex capryca matrina margareta de pau uxor joans Clays Jodoci.
Op 4 september 1622 is het vrouwelijk kind gedoopt
van Livinus Marieman en Maria Clays en het wordt Margareta genoemd;
peter is Petrus Clays uit Kaprijke en meter Margareta de Pau,
echtgenote van Joannes Clays zoon van Jodocus.

Hun zoon Petrus huwde voor de tweede maal in 1620 en was weduwnaar met kinderen — het juiste aantal vonden we niet. Mannen huwden toen meestal tussen 20 en 25 jaar. In de veronderstelling dat zijn eerste huwelijk zeer kort was, ten hoogste 2 jaren naar alle waarschijnlijkheid, dan huwde Petrus rond 1618 en werd hij rond 1595 geboren.

Petrus was vermoedelijk de oudste zoon, waarschijnlijk zelfs het oudste kind van Jan, zodat Jan rond 1570 geboren werd. Als Petrus' eerste huwelijk langer duurde en zowel Petrus als zijn vader Jan, ouder waren dan 25 bij hun huwelijk, dan vervroegt uiteraard hun geboortedatum.

Jan Clays en Grietken De Pau huwden dus vermoedelijk tussen 1590 en 1595. De familienaam De Pau komt zeer frequent voor in Waarschoot en Zomergem, en zoals gezegd, ook de naam Claeys.

Ze boerden in Waarschoot op de wijk de Voorde, aan de oostkant van de Hogevoordestraat, alleszins dicht bij de grens met Lovendegem. De pachtbrieven vermelden: "… tgroote goet van h. gheest van Scente Jacobs binnen Ghendt gheleghen binnen de prochie van Waerschoot ghenaempt te Voorde…"

Het was dus een pachtgoed van de armendis van de St.-Jacobskerk te Gent (en later van de C.O.O. van Gent). In het landboek van 1678 komt het voor onder het 20ste beloop artikel 2154, wat overeenkomt met het huidige kadastrale nummer sectie D 257-260. Deze hoeve is nog steeds eigendom van het OCMW te Gent en is goed onderhouden: de gebouwen (huis en schuur) dateren van 1761 en de omwalling is nog zeer goed merkbaar.

Op dit ogenblik wonen daar nog de kinderen Coddens, wiens grootvader Bruno Coddens het goed rond de eeuwwisseling huurde, als opvolger van Bruno Verstraeten. Sinds enige jaren werd de hoeve "Ten lande" genoemd, alhoewel deze naam niet zozeer op historische gronden berust.

In 1592 vinden we voor het eerst Jan Clays als pachter van het goed, samen met Vincent van de Vere (later Van de Veere). Merkwaardig is wel dat reeds 100 jaar vroeger ook een Claeys de hoeve pachtte. Een mogelijk verband met onze familie is niet uitgesloten maar hoegenaamd niet zeker.

In 1493 huurde Pieter Claeys, zoon van Yswien, het goed; in 1508 Joos de Meester; in 1535 Pieter vander Hellen. Vanaf 1550 wordt Jan Claeys, zoon van Dierick, nieuwe pachter na zijn huwelijk met de weduwe van Pieter van der Hellen. In 1567 zijn Charles van der Hellen en Arent Claeys die nieuwe pachters, en vanaf 1587 zijn het Arent Claeys en Vincent van de Vere, die huwde met de weduwe van Charles vander Hellen, tot 1592, zoals zojuist gezegd. (2)

Het lijkt heel verleidelijk om onze Jan Clays, een zoon van Arent te noemen, maar dat zou al te eenvoudig zijn: immers, bij de geboorte van een kleindochter in 1622 was Margaretha meter en de pastoor schrijft: Margaretha De Pau uxor Joannes Clays Jodoci, waarmee hij bedoelt: Joannes Clays zoon van Jodocus.

In het penningkohier van 1571 (3) vinden we Jodocus in de omgangstaal Joos genoemd — als eigenaar en verpachter van 7 gemeten land en een behuisd hofstedeke met 6 gemeten land op de wijk Beke, van een behuisde hofstede met 5,5 gemeten land in de Weststraat, van een behuisd stedeke met 200 roeden land "op den dries" alsook van 1755 roeden land en 1/2 bunder land in de wijk Kerkstraat.

Bovendien was hij eigenaar-gebruiker van 5 gemeten en 100 roeden bos en sompelinge in de Weststraat, alles in Waarschoot.

Dit maakt echter niets duidelijker ! Integendeel, we zouden wel eerder moeten veronderstellen dat hij niet in Waarschoot woonde, gezien hij daar enkel wat bos gebruikte.

Anderzijds vonden we in hetzelfde penningkohier van 1571 een Jooris Claeys, zoon van Pieter, welke 950 roeden land pachtte op de wijk Arisdonk en 272 roeden in de Weststraat.

Hij verpachtte 400 roeden land in de Weststraat, alsmede een behuisd stedeken en 460 roeden land in de wijk Kerkstraat en een behuisd stedeke met 200 roeden in de Voorde. Bovendien was hij eigenaar en gebruiker van een behuisde hofstede met 4,5 gemet land op de wijk Arisdonk en een behuisd stedeke van ± 125 roeden met 500 roeden land in de Weststraat.

Alhoewel Jooris eerder de gebruiksnaam is van de Latijnse doopnaam Georgius en Joos van de Latijnse Judocus of Jodocus, toch vinden we deze namen dikwijls door elkaar gebruikt en mogen we ons afvragen of we hier niet met dezelfde persoon te doen hebben. Dit zou alles wel heel wat vereenvoudigen, maar het lijkt te eenvoudig, daarom zoeken we eerder naar andere bewijzen.

Het landboek van 1598 (4a) beschrijft per wijk de door één landbouwer gebruikte gronden en erven samen. Zo gebruikt Jan Clays fs. Joos in de Voorde 57 gemeten en 40 roeden waarvan 25 gemeten en 110 roeden in Lovendegem ! Hij was hiermee één van de 10 grootste boeren van Waarschoot. Hiervan werden 29 gemeten en 233 roeden beschreven als eigendom van de armendis van de Sint Jacobskerk te Gent en 21 gemeten 21 roeden pachtte hij van Arent Clays.

Wie deze Arent Clays is, weten we niet goed, maar vermoedelijk is dit een ongehuwde of kinderloze oom (onze Jan had trouwens ook een zoon die Arent heette), die er heel warmpjes moet ingezeten hebben want ook een zekere Pauwels Clays op de wijk Kerkstraat (die zich NB tot aan 't Liefken, Weststraat en Arisdonk uitstrekte) pachtte van hem 15 gemeten en 124 roeden. Het is vermoedelijk dezelfde Arent die vóór (dus in de tijd) Jan op dat hof boerde.

De eerste pachtbrief met Jan Claeys en Vincent Van de Veere als pachters, die we in het archief van de St.-Jacobskerk vonden, dateert van 12-1-1612. Het pachtgoed was 28 bunder, 2 gemeten en 66 roeden groot (1 bunder = 1 hectare) en werd toen verhuurd voor een termijn van 6 jaar aan 32 ponden per jaar, te betalen telkens op halfvasten ten huize van de ontvanger der armendis. Bij het einde van de pachttermijn moest er zeker 7 gemeten met winterkoren en 5 met haver bezaaid zijn. Jaarlijks diende de pachter ook de priesters, de armmeesters, de kerkmeesters, de "dienaers van de kercke" en de ontvanger af te halen en (wellicht liefst met gevulde handen) weer naar huis te brengen.

In het contract beloofden de armmeesters het nieuwe huis dat Jan liet bouwen (met recuperatie van nog bruikbaar materiaal uit het oude huis) over te nemen, nadat een prijzer de waarde ervan geschat heeft. In 1623 werd Jan vergoed voor het herstellen van de ingangspoort.

Dat de levensomstandigheden, naarmate de eerste helft van de 17de eeuw vorderde, stilaan verbeterden, wordt onder meer bewezen door de evolutie van de pachtprijs. In 1570 bedroeg die 20 ponden; in 1612 nog maar 32 ponden, 6 jaar later 46 ponden en in 1627 reeds 70 ponden.

Toen vanaf 1633 Jan Claeys junior en Arendt Claeys, 2 zonen van Jan, samen met 3 zonen van Vincent Van de Veere pachters werden van het goed, betaalden ze reeds 100 ponden en 6 jaar later werd het voor 110 ponden verhuurd. (4 b )

Margaretha De Pau overleed in Waarschoot op 24 juni 1649 rond 4 uur in de namiddag. Pastoor Cornelis De Wit schrijft in zijn overlijdensregister:

"Anno 1649. vigesimo quarto junii circa quartam vespertinam obiit Margaretha De Pau vidua Joannis Clais et sepulta est die sequenti cum exequijs novem lectionum factis 13 julii anni 1649". 's Anderendaags had dus de begrafenis plaats en op 13 juli een nadienst. Zij was reeds weduwe.

Wanneer Joannes Clays juist overleed, weten we niet; maar vermoedelijk was het rond 1645. Immers in het landboek van 1639-1640 (5) is er steeds sprake van Jan Clays d'oude wanneer het over deze familie gaat en anderzijds is er in staten van goed van de kinderen sprake van een verkaveling in april 1646. (6)

Zij hadden zeker minstens 7 kinderen:

Anna Clays
Gehuwd met Georgius Roeygens (ook Roegiers).
Ze woonden in Eeklo. Zij was waarschijnlijk een van de jongsten.
Zij was nog meter op 29/8/1628 van Anna Reyniers fa Michael en een andere Anna Clays, maar ze is overleden op 15/1/1629 te Eeklo.
Op 29/4/1635 hertrouwde haar weduwnaar met haar zus Georgia.
Georgia Clays
Huwde in Waarschoot op 23/11/1615 met Jooris Ver(h)eecke(n).
We vonden van hen 4 kinderen, maar slechts vanaf 1624. Vermoedelijk hebben ze elders gewoond en hadden ze daar nog kinderen, maar niet in Waarschoot, Zomergem, Adegem, Lovendegem of Sleidinge.
Georgia is tussen 1632 en 1635 weduwe geworden en hertrouwde in Waarschoot op 29/4/1635 met haar schoonbroer Georgius Roegiers, die nog in 1654 peter werd van een kleinkind van Georgia. Zijzelf werd nog meter van een kleinkind in 1658.
Vier kinderen van Georgia en Jooris:
- Maria Vereecke
  ° Waarschoot 21/1/1624 De peter en meter waren: Jooris De Zuttere en Catharina Buysse, echtgenote Arnold Clays)
  † Waarschoot 10/9/1624
- Livinus Vereecke
  ° Waarschoot 19/11/1625 (PM: Livinus Mariman en Catharina Vanderhoogerstraeten, echtgenote van Georgius De Zuttere.)
  Huwde in Waarschoot op 15/2/1653 met Petronella De Vos.
  † Waarschoot 13/3/1677
- Georgia Vereecke
  ° Waarschoot 21/11/1628 (PM: Christoffel De Baets en Catharina Vanderhoogerstraeten.)
  Huwde in Waarschoot op 6/2/1656 met Joannes Lampaert.
- Maria Vereecke
  ° Waarschoot 24/10/1632
  (PM: Bernardus Van Hecke en Jacoba Steenbeke echtgenote van Joannes Clays)
Petrus Clays (II c)
x Mayken Clays
xx Anna Bylevens
xxx Paschasia Verbist
Maria Clays, geboren rond 1600 en overleden in Waarschoot-Oostmoer op 10 april 1678 rond 8 uur 's morgens; zij is op 3-8-1619 te Waarschoot gehuwd met landbouwer Lieven Mariman en had 7 kinderen:
- Margareta, gedoopt in Waarschoot op 4/9/1622 (Peter: Petrus Claeys uit Kaprijke en Meter: Margareta De Pau uxor Joannis Clays Jodoci). Huwde in Waarschoot op 9/4/1644 met Martinus Verhaeghe en stierf er op Kerstdag 1676.
- Magdalena, gedoopt in Waarschoot op 16/3/1625 (P. Georgius Vereecken en M. Magdalena de Bue uxor Judocus Dobbelaere uit Merendree).
- Joannes, geboren Waarschoot 9/2/1628 en er gedoopt de 13e (P. Georgius Goethals en M. Joanna De Pau uxor Bernardus Van Hecke uit Zomergem)
- Judoca, geboren Waarschoot 8/6/1631 en de 15e gedoopt (P. Vincentius De Zutter en M. Catharina Buysse uxor Arnoldus Clays). Huwde in Waarschoot op 25/9/1655 met Georgius De Pau en overleed er op Nieuwjaarsdag 1691.
- Andreas, geboren Waarschoot 12/6/1634 en de 18e gedoopt "in militum sacello Lovendeghem, natione fugationis pastorum ex terris contributionis" in een kapelletje in Lovendegem, omdat de Waarschootse pastoor gevlucht was uit schrik voor de Hollanders die in 1634 Waarschoot overvielen en er ook enkele slachtoffers maakten
- Lieven, geboren Waarschoot 9/3/1637 en er de 15de gedoopt (P. Georgius Rogiers en M. Margareta Clays)
- Maria, geboren Waarschoot 19/4/1640 en er de 28e gedoopt (P. Christoffel Mareman en M. Maria Mareman)
Aernout Clays (II a)
x Catharina Buysse
xx Elisabeth Dondermans
† Adegem 7 juni 1660.
Joannes Clays (II b)
° rond 1602
x Sleidinge 15/6/1631 Jacoba Steenbeke
† Waarschoot 21/4/1675
Margareta Clays, geboren rond 1604 en overleden in Sleidinge, (op het Eeksken nabij Lovendegem) op 14/9/1647. Huwde in Lovendegem op 18 oktober 1627 met Christophorus De Baets fs. Zacharias (Get.: Judocus Vermeere en Petrus De Pau; ondertrouw in Waarschoot op 26 september 1627). Ook Christoffel overleed in Sleidinge op het Eeksken op 8/10/1647. Bij hun overlijden lieten ze 3 kinderen achter nl. Zacharias, Jan en Cornelia (Neelken) waarover Pieter De Munck en Arent Clays de voogden waren. (7)

In de staat van goed van 23 juni 1649 merken we dat ze heel wat kleinere eigendommen bezaten:
- een hofstede op het Eeksken van ± 1 gemet, verpacht aan Ghelain De Vos
- de helft van 500 roeden land in Sleidinge (waarvan de andere helft behoort aan Pieter De Munck, oom van de wezen), verpacht aan Jacques Martens.
- 400 roeden land en bos op Lovendegem-Keure, verpacht aan Jan Clays, Margareta's broer
- de helft van 150 roeden land (waarvan de andere helft behoort aan de weduwe van Jan De Baets) verpacht aan Jan De Baets.
- 300 roeden land op Sleidinge-Oostmoer, (aan de oostzijde Arent Claeys) verpacht aan schoonbroer Lieven Mariman
- 200 roeden land op Waarschoot-Keure verpacht aan Jooris Goethals
- 400 roeden meers op Waarschoot-Keure, genoemd "den Brandmeersch", verpacht aan Cornelis De Meyer.
- 200 roeden bos op "den Eeckelootschen dam", onverdeeld met Jan Clays en consoorten.
- 1/3 van een rente van 12 schellingen 10 grootten per jaar ten laste van de erfgenamen Pieter Joossens.
- een rente van 16 schellingen per jaar ten laste van Gillis De Brouwere.
Na het overlijden van haar schoonvader erfden ze nog:
- de helft van een hofstedeke van 90 roeden (nl. het sterfhuis van Zacharias) op Lovendegem-Keure met 200 roeden daarbij
- 210 roeden meers op Waarschoot-Oostmoere, ten zuiden, westen en noorden begrensd door de erfgenamen van Jan Clays
- 168 roeden land ten oosten van het voorgaande, rakende aan de zuidkant het sterfhuis van Zacharias zaliger.
Uit de wezenrekeningen (8) vernamen we dat Cornelia rond 1654 huwde met Cornelis De Buck en Zacharias 2 jaar voordien met een dochter van Vincent Lippens.

____________________________
Op het internet vermelden sommigen nog een achtste kind, nl. Petronella als dochter van Jan en Margriet de Pauw. Dat is onjuist. Petronella Clays is een dochter van Martinus. Het bewijs vindt men in de staat van goed (Zie RAG Ambacht Waarschoot, bundel 314). Het is echter een begrijpelijke fout, omdat bij de doop van het tweede kind Margareta De Pau, echtgenote van Jan Clays, meter is. Het was dikwijls de mode dat als de grootmoeder van het kind geen meter is bij de doop van het eerste kind, ze dat wel is bij het tweede. Bij Petronella is de grootmoeder paterneel meter van het derde kind, samen met een broer van Petronella. Wie de moeder was van Petronella weet ik niet. Was het misschien Cornelia Smets en waren Jan en Martinus broers? Petronella Clays, ° rond 1605, † Waarschoot wijk Oostmoer 2/4/1680. Zij huwde in Waarschoot op 19/11/1623 met Christoffel Nuydt, zoon van Petrus en Martina Baetseleer. Hij overleed in Waarschoot op 2/1/1647 en Petronella hertrouwde in Waarschoot op 30/4/1647 met Gerardus Clays fs Carolus. Gerardus overleed in Waarschoot op de wijk Oostmoer anderhalf jaar na zijn vrouw op 66-jarige leeftijd op 2/9/1681.
De kinderen van Petronella:

Petrus Nuydt
° Lovendegem 18/9/1624, overleden als klein kind. PM: Petrus Neyt en Cornelia Smets.
Martina Nuyt
° Waarschoot 4/12/1628
† Sleidinge 24/5/1661
x Sleidinge 13/4/1655 met Georgius De Jaeghere.
PM: Georgius Neut en Margareta De Pau uxor Jan Clays.
Petrus Neut
° Waarschoot 29/8/1631
PM: Zacharias Clays fs Martinus en Martina Baetseleer.
Jacoba Neut
° Waarschoot 3/11/1634
† Waarschoot 4/12/1680 op de wijk Arisdonk.
Zij was gehuwd in Waarschoot op 17/6/1656 met Joannes Mariman. P: Petrus Clays.
Susanna Nuyt
° Lovendegem 13/4/1637
† voor 1649
PM: Judocus Clais en Susanna Van Laere
Petronella Nuyt
° Waarschoot 4/1/1639
† Waarschoot wijk Arisdonk 13/8/1678
PM: Petrus Neyt en Livina Neyt.
Zij was gehuwd in Waarschoot op 28/6/1664 met Joannes Verschaere en op 7/6/1670 met Petrus Van De Steene.
Livina Nuydts
° Waarschoot 16/6/1642
† Waarschoot 12/6/1682 op de wijk Oostmoer
PM: Georgius De smet en Livina Kerckaert uxor Joannes Nuydt.
Ze was gehuwd in Waarschoot op 3/10/1685 met Joannes Van Bouchaute
Maria Clais
° Waarschoot 8/5/1648
M: Christina Van de Gehuchte.
Zij was gehuwd in Waarschoot op 13/11/1665 met haar neef Andries Mariman, zoon van Lieven en Maria Clays, aan wie ze 6 kinderen schonk en na zijn overlijden in Waarschoot op 1/3/1692 met Georgius Batynck op 19/12/1692. Maria overleed in Waarschoot op 4/2/1700 op de wijk Oostmoer.

Inleiding
Inhoudstafel
Overzicht I - Overzicht II - Overzicht III
Doorzoek onze Claeys website

Meer stambomen