De Munten van Vlaanderen (6)

Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1973, 6de jaargang, nr. 1

DE MUNTEN VAN VLAANDEREN (6)

MARIA VAN BOURGONDIE (1477-1482)

Voor Vlaanderen sloeg men munten te Brugge, waarvan voor sommige waarden relatief kleine aantallen. Hierna geven we de slagaantallen weer, afgerond per duizend:

Bourgondische goudgulden (3,40 gram) =	120.000	waarde	24	stuivers
Dubbel vuurijzer (zilver 3,06 gram) =	5.290.000	"	2	stuivers
Vuurijzer	480.000	"	1	stuiver
Groot	8.417.000	"	1/2	stuiver
Halve groot	595.000	"	12	mijten
Kwart groot	330.000	"	6	mijten
Dubbele mijt	1.500.000	"	2	mijten

Beschrijving van het dubbel vuurijzer:
Vz.: 2 zittende leeuwen kijken elkaar aan. Boven hun kop: vuurijzer;
Kz.: wapenschild van Bourgondië op gebloemd kruis.
In feite is het dezelfde uitvoering als deze van haar vader. Alleen het jaartal verschilt, nl. 1477.

PHILIPS DE SCHONE (1482-1506)

De regering van voormelde graaf wordt gekenmerkt door het slaan van een lange reeks verschillende munten, nu eens wegens het afzwakken van de koopkracht, daarna om terug te keren tot solide geld, enz.

De benamingen blijven dezelfde als deze onder zijn voorgangers. Tijdens de opstanden van de jaren 1485-1492 slaan de steden van Vlaanderen speciale munten, doch immer met de gebruikelijke benamingen. Tijdens deze onzekere periode wordt de muntatelier van Gent naar Brugge overgebracht. In 1504 wordt Philips de Schone koning van Castilië. Om zijn reis naar Spanje en zijn verblijf aldaar te betalen, laat hij een speciale munt slaan, namelijk een:

Spaanse reaal (zilver. 3,43 gram).
Vz.: gekroond schild van Spanje - Oostenrijk - Bourgondië;
Kz.: vuurijzer met het juweel van het gulden vlies;
tekst: Phs Johanna dei gra Rex Regia
(lelie) Castella Legois Archiduc Aust 1505.

Tot besluit kunnen we zeggen dat de verschillende soorten munten van deze graaf zo talrijk zijn dat ze worden onderverdeeld in acht grote reeksen, chronologisch gerangschikt, plus daarbij deze van de opstandige gemeenten.

KAREL V OF KEIZER KAREL (1506-1555)
HET SPAANSE TIJDVAK.

De muntgeschiedenis van deze welgekende keizer, graaf van Vlaanderen, is eerder rustig te noemen. Zonder schokken verloopt de overgang van het oude naar het nieuwe systeem tot 1521, datum waarop Karel V zijn eigen serie munten laat aanmaken.

Als grote en blijvende verandering merken we op dat deze munten geen godsdienstige opschriften meer dragen, maar wel de persoonlijke leuze van de keizer. In 1544 wordt hier bij ons het eerste zware zilverstuk geslagen, de zilveren Karolusgulden genaamd, afgestemd op de duitse talers.

Onder Keizer Karel kennen we in Vlaanderen 24 verschillende soorten munten, waarvan de drie mooiste zijn:

De gouden reaal	145.000
De gouden Karolusgulden	702.000
De zilveren Karolusgulden	27.000	jonge uitgave

1) De gouden reaal (5,32 gr. - waarde 60 stuivers).
Vz.: de keizer afgebeeld tot in de lendenen, houdt schepter en wereldbol in de hand; tekst: Karolus O G Romanor imp Z Hisp. Rex.
Kz.: schild van Oostenrijk-Bourgondië rust op een dubbele arend;
tekst: Da mihi virtute contra hostes tuos.

2) De gouden Karolusgulden (2,91 gr. - waarde 20 stuivers).
Vz.: Karolus D G Rom imp Z Hisp Rex;
Kz.: Da m virtute contra hostes tuos; zelfde afbeelding als hiervoor.

3) Zilveren Karolusgulden (22,85 Gr - waarde 20 sols of stuivers).
Vz.: gekroonde buste van de keizer;
tekst: Carolus D G Rom Imp Hisp Rex dux Burg CO F.
Kz.: schilden van Oostenrijk en Bourgondië, midden een kruis;
tekst: Da mihi virtute Co hostes tuos.

Dit zeer belangrijk stuk werd geslagen te Brugge van 1540-48 af. Met dit laatste muntstuk is de grondslag gelegd voor de latere daalders of zware zilveren stukken, ter waarde van 50 stuivers en met een gewicht van 34 gram.

PHILIPS II (1555-1598).

Door de troonsafstand van zijn keizerlijke vader erfde hij de Nederlanden op 25/10/1555. Vanaf 1557 sloeg hij zijn eerste stukken op naam van Philips, koning van Spanje en Engeland, graaf van Vlaanderen. Op 31 maart 1560 werd de titel «van Engeland» weggelaten. In grote trekken hield men zich aan het monetaire systeem van Karel V op één uitzondering na: de zilveren Karolusgulden werd vervangen door de zwaardere Philipsdaalder.


Filips De Goede Gouden Rijder	Karel De Stoute Dubbel vuurijzer	Karel De Stoute Dubbel groot
	Foto's Muntenkabinet, Brussel.

Het slaan van deze munten werd onderbroken door de grote troebelen van 1573-1585, waardoor de noorderlijke provincies onafhankelijk werden onder de benaming «Republiek der verenigde provincies» en anderzijds de zuidelijke onder de benaming «Spaanse Nederlanden». Alle opstandige provincies sloegen munt met de beeltenis van Philips. Ze werden inplaats van Philipsdaalders, Statendaalders genoemd, of halve statendaalders, enz. Voor het opstandige Vlaanderen sloeg Brugge van 1581 tot 1584 en Gent in 1581. Voor Vlaanderen sloeg men meer dan 30 verschillende soorten munten. Als mooiste stippen we aan:
1) de gouden reaal (5,32 gr. - waarde 100 stuivers)
2) de Philipsdaalder (34,27 gr. - waarde 50 stuivers)
3) de Statendaalder.

1) de gouden reaal:
Vz.: gekroond borstbeeld van de graaf;
tekst: Phs D G Hisp Ang REX Co Fla.
Kz.: schild van Spanje-Oosten rijk-Bourgondië, omringd met de ketting van het gulden vlies; tekst: Dominus Mihi Adiutor (lelie).

2) De Philipsdaalder :
Vz.: Borstbeeld van de graaf.
Tekst: Phs 0 G Hisp Rex Comes Flan 15 (lelie) 76.
Kz.: gekroond schild Spanje-Oosten rijk-Bourgondië, met ketting van het gulden vlies.
Tekst: Dominus Mihi Adjutor.
We herinneren eraan dat de lelie het muntteken is van Brugge.

3) De Statendaalder :
Vz.: de graaf afgebeeld tot in de lendenen, houdt een schepter in de hand.
Tekst: Phs 0 G Hisp Rex Comes Fla 15 (lelie) 78.
Kz.: Gekroonde schild van Oostenrijk-Bourgondië, met ketting van het gulden vlies.
Tekst: Pace et Justitia.
Hier is duidelijk het Spaanse wapenschild weggelaten, omdat ze tegen Spanje in opstand waren.

(Wordt voortgezet)
JORIS COUDENYS.

Separator

De Munten van Vlaanderen 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11

Inhoudstafels

1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973 - 1974 - 1975 - 1976 - 1977
1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986

Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!

MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking : 21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024