Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1976, 9de jaargang, nr. 2

MERKWAARDIGHEDEN OVER
WAARSCHOOT (6)

Ten selven daege den 22e gingen eenige voornaeme persoonen aen den commissaris afvraegen, of er geene misse en vermogt te geschieden; die hierop antwoord(d)e dat er in soude voorsien worden.  En het is waer dat den pastor van Waerschoot aen de HH. Vicarissen van Ghend eenen priester-declarant ten selven daege gevraegt had; die hem (echter) antwoord(d)en dat sy niemand en kenden, noch hadden te senden.  Maer soo hy imand kende, die konde aenveirden...

Den 22e, 23e en 24e, synde de cruysdaegen, wierd door de sangers op den oxael de litanie (van alle heiligen) gesongen.

Op den 25e, synde Hemelvaert, ging den pastor van Waerschoot met syne onderpastors op den uure dat gewoon was missen te beginnen, gesaementlyk met het volk in de kerke bidden.

NOTARIS.

Ignatius Catteeuw, franschen schoolmeester, is gestelt tot notaris publiek, door het fransch gouvernement.  Albertus Maenhout insgelykx.  Deesen franschen schoolmeester, die sedert het jaer 1788 wanneer die daer eerst was aenveirt, syn school altyd had gesien met 100 pensionairen, sag syn school door syn schuld vernietigt.

De Schoolstraat te Waarschoot.

Prentkaart uit de verzameling van R. Dauw, Gent.

GEVANGENEN.

Op den 26 meye wierden door Waerschoot van Brugge na(er) Ghend gevoert twee waegens met 26 crimineele gevangenen, waeronder ses vrouwspersoonen, geleyd door 20 groene jaegers te peirde.

PATER DECLARANT.

Op den 27 meye, synde eenen saterdag, quam sekeren pater Joannes Evangelist, genaemt Rappelier, gebortig van Thielt, gesupprimeerde recollect uyt het convent van Eecloo en aldaer woonagtig, gekleed als weireldlyken priester, tot Waerschoot syn verblyf neemen in de pastorye om daer den godsdienst te oefenen, vermits deesen had gedaen de declaratie.  (Hij was dus beëdigd).

Soo dat de eerste reyse na negen volle daegen sonder eenigen dienst, de misse van O.L. Vrouw wierde gesongen; doende den volgenden dag de hoogmisse ten negen uuren.  Wanneer sy insgelykx tot Sleydinge eenen pater hadden om alleen misse te leesen.

OVERLYDEN.

Den 29 meye 1797, quart na één uuren des nagts, is ten huyse van syne grootmoeder Joanne Marie van de Velde, laetste weduwe van N. Beeckaert, overleden: dhr. ende meester Joannes Baptiste de Backer, soon van Joannes en Maria Jacoba de Reu, woonagtig in de Weststraete, theologant van het seminarie van Ghend en diaken.  Die in den ouderdom van 27 jaeren door eene teirziekte (= tering) is met een voorbeeld van verduldigheyd na(er) d'eeuwigheyd getrokken en op den 30 meye ten dry uuren namiddag door pater Joannes Evangelist, Caecilius en Aurelianus, beede van Audenaerde, gesupprimeert uyt het convent van Eecloo en aldaer woonagtig, declaranten, is geworden begraeven op den berg vóór het Beenderhuys.

POGINGEN TOT HERNEEMEN VAN DEN EEREDIENST.

Insgelykx hebben de vrouwspersoonen van Waerschoot op den 15 julius (1797), ten opsigte van den feestdag van O.L. Vrouw van den Schapulier, eenige poogingen gedaen by den commissaris van Waerschoot en by de municipaliteyt, opdat hunnen pastor en onderpastors Amelot en Benedictus Josephus Dhooge souden mogen ernemen hunne functie publique, alhoewel sy die heymelyk volbrachten.  Hetwelk sy niet hebben konnen verkrygen, slaende hunne pogingen in den wind.  Zynde alsdan president: Judocus Waldack; municipaelen: Petrus Wttenhove, Martinus Sierens, Gislenus Bouckaert, zoon van Anastaes, Christoffel Neyt; secretaris: du Song.

Dit niettegenstaende de genegenheyd tot den godsdienst, bragt hun tot by hunne eygene herders, die alomme biegt hoorden en ter oorsaeke van de groote warmte tot in den hof, alwaer een menigte van menschen quamen op den 15e en 16e julii 1797.

Het volk, ongeduldig dat alomme den godsdienst geschied(d)e door priesters non-declaranten, dat is die geene onderdanigheyd aen de fransche wetten belooft hadden, begaf sig op den 30 julii - synde eenen sondag smorgens ten alf uur sessen - in menigte na(er) de pastorye, voornaementlyk de vrouwlieden en belden met alle geweld (sed amico animo) opdat hun eygene herders souden na(er) de kerke komen dienst doen.  Waerop dat eyndelinge de pastor en onderpastors de resolutie hebben genomen van na(er) de kerk te gaen en elk op de gewoonelyke uur van den sondag misse te leesen en d'hoogmisse te singen, die door den pastor is geschied, wordende insgelykx aensogt om biegt in de kerk te hoor en gelyk sy gedaen hebben.  Aldus na elf weeken en twee daegen is den godsdienst door den pastor en onderpastors niet publiek gedaen geweest, als des sondags door eenen pater recollect Joannes, die 's namiddags (van) 30 julii is vertrokken.  Welke met syne declaratie konde gaen waer het hem geliefde.

PASSAGE SOLDATEN.

Den 4e 7bre (= sept. 1797) passeerde door Waerschoot een bataillion fransche infanterie, komende van Ghend na(er) Brugge.  Den volgenden dag ontrent wederom 150 mannen.

TWEEDE STAEKING VAN DEN EEREDIENST.

Op den 29e 7bre 1797 staekte men voor de tweede reyse den godsdienst en het geluyd der klokken wierd niet meer gehoord.  Nog geen mensch wierd hier tot Waerschoot door eenigen priester begraeven, dan alleenelyk door den grafmaker en ondercoster Franciscus Poppe.

Alhoewel de lighaemen na eenigen tyd wierden in de kerk gebrogt en dat de vrinden en gebueren eenigen quaertier uurs in de kerke baden, singende op den oxael eenige lykofficiën (maar alles zonder priesters).

WEIRING VAN KRUYSEN.

Den 28 septembre (1797) begaf sig als gecommitteerden en president van het canton en (de) municipaliteyt van Waerschoot den borger Judocus Waldack by den pastor, om hem aen te setten van den gekruysten Christus uyt het Beenderhuys en verbeeld Vagevuur te weiren.  Waeraen den pastor vrymoedig antwoordde dat hy op geen der maniere sig wilde leenen en dat alles tegen zyn dank zou gedaen worden.

Waerom den president, met dit verslag wederkeerende, met de voordere members van raede wierden van het den volgenden dag met eenen muur te doen afsluyten, dat het onsigtbaer wierd, laetende voorts alles op syne plaetse.

Insgelykx moest gesorgt worden voor het cruys (op de kerk).  Daertoe (sy) geene werklien ter hand hadden om op den toren dit gevaerelyk werk te verrigten, soo is dit nog eenigen tyd uytgestelt en wierd maer op den 23 9bre (= november) 1797 door de werklieden van den timmermansbaes De Vos van Ghend ontboden, die aldaer toecomende ten voorseyden daege eene stelling maekten uyt de opperste venster van den toren en den volgende dag - den 24e - afsaegden de cruysaermen.  Waerdoor het syn verbeelding verloor en (al)dus het gelt van hunne aenbestedinge, zynde 200 livres, ontfangen hebbende trokken de werklieden na(er) Eecloo, met last van hetzelfde te verrigten.

EYNDE VAN DEN PUBLIEKEN EEREDIENST.

Vermits er 10 daegen wierden gegeven na de publicatie tot het doen van den eedt en dat de prochiaenen wel wisten dat noch den pastor nogte de onderpastor deesen eedt niet en souden hebben gedaen, soo bereydden sig in deesen tusschentyd tot eene leetweesige (= berouwvolle) bigte en H. Communie - op welke 10 daegen gheel de prochie byna wierd bedient.  Dus nam den 29 (sept. 1797) den publieken godsdienst alhier syn eynde.  Behoudens dat alle daegen des morgens het volk quam na(er) de kerke bidden, op de uuren dat daer gewoon was de missen te geschieden en des sondags en de H. daegen op gelyken tyd.  Waerin het volk sig seer yverig toonde, soo in het onderhouden van dien tyd in devotie.

CONTRIBUTIE.

In de maend 8bre (okt. 1797) wierd Waerschoot geordonneert tot een contributie om te stellen 1.000 ponden gr., moeten de verdeelt worden op de inwoonders.  Te dien eynde wierden verdeelders of pointers aengestelt, zynde Joannes Bapte Bouckaert, Bernard Dobbelaere, Joannes Bapte de Backer, Weststraete, Livinus Uytterschaut, Voorde, en vier oversienders.

GUILLIELMUS DE SMET.

Den 5e 9bre arriveerde tot Waerschoot dhr Guillielmus De Smet, subregent in de Lelie te Leuven, die om de onlusten Loven had verlaten en quam by syn ouders woonen op den Oostmoer.

De paasfoor te Waarschoot in 1912.

Prentkaart uit de verzameling van R. Dauw, Gent.

EEDT DER SCHOOLMEESTERS.

Alle de schoolmeesters die openbaerig school wilden houden, wierden belast insgelykx den eedt te doen.  Dus meester N. de Bie, schoolmeester tot Waerschoot, wiens bequaemheyd en deugd hem een talryke school (had bezorgd), soo voordeelig voor sig en aengenaem voor de ouders en kinderen, (moest deze bediening) verlaeten.

Deesen persoon was woonagtig op den Oostmoer.

FEEST DER REPUBLIQUE.

Den 20e 9bre wierd tot Ghend geviert de feest van de verjaerdag der veren(ig)inge der Nederlanden aen de republique.  Alle cantons van het departement moesten met hun drycoleurig vendel versaemelen in den bouw der weggesonden moningen (= verjaagde monniken) van St Pieters, alwaer lag den generael der fransche troepen.  Te dien eynde moesten komen dry gedeputeerden, ses schutters en eenen looper en de veldwagters van alle cantons.  Onse gedeputeerden waeren: den president Jud. Waldack, draegende gelyk alle de andere presidenten een hoed met drycoleurige linten en alsulke hooge pluymen, en met een schild van het canton, die op het orden van den A.B.C. volgens d'eerste letter hunnen rang in de cavalcade hielden;
Den 2e was den commissaris Geerts;
Den 3e Gislenus Bouckaert.

De boogschutters waeren: (P(iete)r Schouwers, Frans Bral, P. Domin (?), die eenen vogel afschot, Bernard Standaert fs Pieter, Pr Domien Cassery.

De loopers (waren) N. Meire en B. Pau, beede van den Oostmoer.  De cavalcade begon met eenige bataillions grenadiers; dan volgden de schoolen van de republique, dan de cantons, dan eenen praelwaegen, waerop zat - rykelyk gekleed - eene commediante, verbeeldende Godinne van de Reeden, waervoor men in St Baefs wierook brandde en musyken song.  Den volgende treyn wierd gesloten door een escadron gendarmes, peirdevolk en groene jaegers.

Den volgenden dag schoot men den vogel op St Pieters en men oefende de schermkonste om prys, op eenen theater op St Pieters geregt en die den prys behaelde wierd des anderen daegs van syn partye in duel gedood.

PASSAGE TROEPEN.

Den 26 novembre passeerde door Waerschoot een bataillon voetvolk en den 2 Xbre (= december 1797) insgelykx.

DIEFTE.

Den 16 (december) gebeurde ontrent de Keere by N. Commergo eene diefte, begaen door synen gewesen knegt, gebortig van Oost Eecloo, die naderhand is gevangen.

PASSAGE TROEPEN.

Den 29 (december) passeerde door Waerschoot een bataillion voetvolk.

1798. - ARREST PRIOR VAN WAERSCHOOT.

Den 1en dag van het jaer 1798, ten één uuren en half na den middag, wierd by last van het Directoire in arrest genomen den prelaet van Waerschoot, Petrus Riemslag, dewelke terstond wierd geleyd na(er) den Mammelocker (te Gent).

PASSAGE TROEPEN.

Den 5e passeerden wederom 300 mannen infanterie door Waerschoot.

HOORNVEEPLAEG E.

Van desen tyd af, te weten Dryconingen, veropenbaerde sig de plaege in het hoornne op onse prochie, die sig eerst toonde in de koeybeesten van Pieter de Pau op den Oostmoer (en) waerdoor er twee stierven. Men wierd te raede (gegeven) van deselve te openen en aldus het quaed ontdekkende, de geneesmiddelen te bequaemer toe te brengen.  Dit geschiedde ten bywesen van Sr Carolus de Smet, ervaren heelmeester van het hoornvee en (de) peirden, denwelken in geene deel en iets bemerkte.  Nogtans na twee uur en gedaene operatie verspreydde sig soodanigen stank uyt de romp der gestorven beesten dat op korten tyd - moogelyk door de opening der lighamen - dat de logt bedorven synde, verscheyde(ne) beesten met die plaege wierden overvallen.  Soo dat op den wyk van den Oostmoer verloor syn beesten:

	Francies Martens: De weesen Arenhout de Croock: Joris de Pau: Jan Bapte Mestdag:	2 5 2 5
	Pieter Aers: Pieter Versluys: Carolus de Smet: Andries de Pauw:	2 2 2 5
	Joris Pauwels Jan de Backere De weesen De Roose

en meer andere, soodat er op den tyd van 7 à 8 weeken, op dit kort omtrek, over de 60 beesten stierven.

Alleenelyk genasen degonne van Lieven Windels.  De plaege begon met de siekte van eenige daegen, na welke sy dood ter aerde vielen.

De overige wyken bleven vry, gelyk vier jaer te vooren den Oostmoer alleen was vrygebleven van de plaege van den Loop onder de menschen, waeraen al de andere (wijken) hadden besmet geweest.

ZIEKTE VAN DEN PASTOR

(8/1/1798) Den onderpastor van Eecloo Servatius Maes, gebortig van Hooglede en den onderpastor van Maldegem, afwezig van hun prochie, maer vermits den pastor van Waerschoot met eene seer swaere siekte lag overvallen en dat den heer onderpastor Amelot was door eene bloedbraekinge in eenen soberen staet, soo waeren deese beyde heeren hiervoor weynig bekommerd.  Het kon de meer verschrikken den onderpastor Benedictus Dhooge, op wie nogtans al den last van gheel de prochie moest rusten.  De eensgesindheyd van onse prochiaenen maekte (evenwel) alles gemakkelyker en geruster.

De kerk vóór 1914.

Prentkaart uit de verzameling van R. Dauw, Gent.

LOGEMENT TROEPEN.

Den 10 febr. (1798) quam een bataillion voetvolk tot Waerschoot - verblyvende een ander tot Eecloo - en bleef hier logeren; vertrekkende des anderen daegs beyde na(er) Ghend - synde (zondag:) Sexuagesima - en deese setten hunnen togt naer den Reyn (voort).

PAESBIEGT en -COMMUNIE.

Daer wierd door gheel de diocesie vanwegen het Vicariaet oorlof gegeven aen de onbeëedigde pastors en onderpastors en voordere sielsorg hebbende priesters, van de paesbigte en communie te mogen oeffenen van den eersten sondag van den Vasten tot Sinxen.  Ten dien eynde begaven sig den pastor en onderpastors op de wyken der prochie van Waerschoot, alwaer sy sonder veel gerugt de geloovige bedienden.  En tenselven tyde quaemen sig hier neersetten den gewesen pater gardiaen der recollecten van Eecloo en ging inwoonen by Francies Buyse in de Kerkstraete; desen pater was geboortig van Nevele, genaemt N. Van Dooren; alsmede den vicaris van Nieuwpoorte, genaemt Van Brussel, insgelykx van Nevele; met dry nonnekens van Nieuwpoort, woonende by Jacobus Meiresonne, regt over De Peire; Pater Alexius, gewesen schoolpater van Eecloo, zynde ten huyse van Bernard Dobbelaere en pater Danielis Depui, gebortig van Eecloo.  Alhoewel deesen aldaer geen vaste wooning en had gelyk de voornoemden, hield hy dikwyls syn verblyf by Judocus Bourguillioen, in de Kerkstraete.

Nogtans, den gardiaen en Alexis syn van Waerschoot vertrokken wanneer den 10 juny 1798 de kerk wierd gesloten.

TROEPENPASSAGE.

Op het eynde van de maend (februari 1798) had men hier tot Waerschoot dagelykx passage van troepen.

NIEUWE HUYSEN.

In het jaer 1798 wierd gebouwd een nieuw huys op een boschgrondeken, gecogt van de wed. Wttenhove, gecomen van de priester Giesens, staende regt over de motte, nevens Emerentie Blomme's erve en het gebouw regt over den molen; (het huis) is gebouwt door sekere Hubner (1796) die gedient heeft onder de Hannoversche en getrouwt (is) met Therese Catteeuw.

FEEST VAN DE SOUVEREYNITEYT VAN HET VOLK.

Den 20e maerte (1798) wierd in alle cantons van het departement van de Schelde geviert de feest van de souvereyniteyt van het volk.  Dus wierd alhier (zo) als tot Somergem en Sleyne (= Sleidinge) een theater opgeregt, alwaer dese plegtigheyd door onze municipaele(n) Judocus Waldack, president, en voorder litten (= leden) geviert wierd.  Daertoe waeren ook genoodt jongelingen en ouderlingen.

CASTEELKEN VAN KERVYN.

De wed. van den gewesen greffier Wttenhove, gecogt hebbende het casteelken van dheer Kervyn, die hetselve vreesende te verliesen door de fransche administratie, die daer seer dikwyls d'ooge hadde opgeslagen, nu tot eene caserneplaetse voor de gendarmen, nu voor eene commune of vergaederplaetse, is na gedaene veranderinge hetselve gaen bewoonen; aenbiedende de wooninge die sy verliet, nevens hetgeene van de Wed. Anastasius Bouckaert, aen den hr Pastor Pauwels - die elken dag vreesde gelyk syne confraters van de pastoreele wooning te moeten verlaeten; hetgeen (inderdaad) soude geschied hebben soo hy de municipaliteyd voor hunnen pagt, zynde 24 ponden, niet had schaedeloos gestelt.

(wordt voortgezet)

Merkwaardigheden over Waarschoot
1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17

Vorig artikel: Heemkundige speurtocht door Ursel

Inhoud van 1976, jaargang 9

Volgend artikel: Eeklo in beeld en schrift (11)

Inhoudstafels

1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973 - 1974 - 1975 - 1976 - 1977 1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986

Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!

MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking :  21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024