Merkwaardigheden over Waarschoot (10)

Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1977, 10de jaargang, nr. 2

MERKWAARDIGHEDEN OVER
WAARSCHOOT (10)

(vervolg)

Desen eerw. heer heeft ten grave vergeselt dhr Judocus De Wulf, pastor van Sleydinge, die was overleden den.............................................. 1816, wiens uytvaert is geschied den.................................. door den h. landdeken, woonagtig tot Maldeghem, waerin tegenwoordig waeren 36 priesters, 200 pastors als onderpastors en aensienelyke heeren van Ghendt, waeronder den president van het seminarie, dhr Van Hemme en dhr De Volder, proffessers van het seminarie, en den secretaris van syn hoogw. dhr Bernaerts, de pastors van de gebuerte, den pastor van Themsche, van Hamme, van Wetteren, St Jacobs te Ghendt, van Capryke, van Somergem, van Exarde, van Ligtervelde, van Maria-Lierde, etc.
Daernaer is pastor genoemd (in 1829):

24. GUILLELMUS (= WILLEM) DE SMET, geboortig van Waerschoot zelf.

CAPELLAENEN VAN WAERSCHOOT

Eer Waerschoot was opgerigt tot eene prochie, dit is vóór het tydstip 1393, was er eenen priester belast met de sielsorge, bedienende de hh. sacramenten aen syne gemeente. Men heeft maer éénen gevonden, die PETRUS genaemt was, in de 13e eeuw.
(Voor de moederparochie Zomergem daarentegen wordt reeds in 1200 een "Joannes, curia de Somerghem" vermeld).

Woonhuis van Cyriel De Kesel, Hoge Voorde 6, te Waarschoot.

Foto Georges De Maertelaere.

Van de fundatie Joanna van Bouchaute, geschreven op percament, vindt men capellaen PETRUS VERBRUGGEN, priester, die ten jaere 1393, wanneer den toren te Waerschoot was gebouwt, heeft gegeven het geld tot dekkinge van den selven.

Ook bevind men daer dat JACOBUS, zoon van Walter, capellaen der kerke is ten jaere of ontrent 1420; die eenen missael heeft opgeoffert aen de kerke; hebbende eenen broeder JOANNES, ook priester tot Waerschoot, woonende in de Weststraete.

Die men ook heeft gevonden is JOANNES GEERAERTS, ten jaere 1480 beroepen in de fundatie van het jaergetyde van Margarete S'Buusers, vrouwe van Simon Uttenhove.

JOANNES GASTERMAN (was) capellaen volgens de fundatie Joanna van Bouchaute in 1517, wanneer hy aenveerdde wekelyks te singen eene misse op alle donderdagen, ter eeren van het H. Sacrament; waervan de stuckx berusten in de archiven. Welke saeke (nochtans) noyt wettelyk geschied, schoon den dienst eenige jaeren is agtervolgt geworden.

Desen (Gasterman) was soon van Joannes, schepenen ten jaere 1486, woonende nevens de kerke, waer nu is De Croone (en bijgevolg was hij te Waarschoot geboren).

MARTINUS BRUUS word bevonden priester tot Waerschoot (in) 1571, maer het staet niet vast of hy capellaen was. Hetselve is van:

GERULPHUS CORNELIS,
PETRUS MARTINS en

HUBERTUS DACK, voor welke geen sekeren tydstip kan worden opgegeven, tenzy dat zy vóór de troubelen der jaeren 1570 geleeft hebben.

NOTA :	in de Brieven van Assenede, anno 1532, (lezen wij):
	Meester JAN DE VLIEGHER pbr (= presbyter) Heer JOOS GASTERMAN pbr HEINE S' PAU pr., capelaen te Waerschoot in 1423, had schuld aen Lubbe de Stoppelaere GEEROLF CORNELIS, scholaster, pbr.

ONDERPASTORS VAN WAERSCHOOT

Den eerw. heer (Pastoor) Cornelis de Wit, gevraegt hebbende eenen onderpastor ten jaere 1656 aen Antonius Triest, biscap van Ghent, werd denselven - op voorwaerde van competentie die de thiendeheffers aenveirdden te betaelen - toegestaen. Geldende het Capittel van Doornyk 3/4 en den pastor van Somergem het overige vierde.

Dus werden er naer Waerschoot gesonden d'heeren :

1. JOANNES GEERAERTS, in 1656.

2. JOANNES GOIDTSEELS, in 1657 (en) wierd ten jaere 1666 pastor (by resignatie) van Lembeeck, aldaer te bevinden.

(Nota: Jan Ghoetseels was pastoor te Lembeke-bij-Eeklo van 1666 tot 1693. A.R.). Dus bleef hy in de gebuerte van synen gewesen pastor Daniël van Riest te Waerschoot en is ten jaere 1693 onder eenen sark aldaer begraven den 18 9bre (= november); zyn broer was aldaer baillieu.

3. EMMANUEL BERNARDUS VANDER LINDEN, in 1666.

Verblyvende twee jaeren in de oude pastorye, zynde het Gildenhuys van O.L. Vrouw, reeds toebehoorend aen Christoffel de Meulenaere. Hy heeft hetselve blyven bewoonen tot 1674, wanneer hy is vertrocken.

4. JOANNES BAPTISTE HULLENBOSCH (oud 26 jaer) quam ten jaere 1674 en bewoonde hetselve Gildenhuys, waer hy na(er) d'eeuwigheyd sag trekken zyne dienstmaerte Elisabeth van Noorden, oud 77 jaer; en heeft nae 4 jaer den 21 mey 1678 Waerschoot verlaten en wierd pastor tot Seveneeken, alwaer hy 58 jaer heeft pastor geweest. (Hy) stierf op 3 juny 1736, oud 87 jaer, (zo)als blykt uyt synen sark.

5. IGNATIUS DE PLANCKE, voor eenige weken (1678).

6. JUDOCUS VAN DE WANDELE, onderpastor te Waerschoot in 1678, die niet langer als één jaer heeft bediend, verlatende Adriaenus de Dobbele, pastor, in 1679 en schynt te zyn getrokken by den heer pastor van Somergem - Gaspar Wandele, synen oom - alwaer hy word bevonden.

7. JOANNES DU BARRY, onderpastor op 19 november 1679 en na een jaer op 24 septembre 1680 naer Deynse (verplaatst), waer hy als deken overleed.

8. LAURENTlUS MARTINS, onderpastor van 1680 tot 1683.

9. JOANNES DE CAIGNY, geboren te Tielt, onderpastor tot Waerschoot 21 decembre 1684; vertrocken in 1691; overleden als pastor te Olsene.

Schuur en stallen bij de hoeve van André Braet, Lege Voorde 22, te Waarschoot

Foto Georges De Maertelaere.

10. MARTINUS VAN HECKE, onderpastor in 1691; (ging) in sept. 1692 naer Ghent (en) werd daer subitelyk overvallen van eene siekte, van welke hy ontfangen heeft de h. sacramenten, op den 24 7bre (= september) is overleden. Syn lighaem wierd gebragt na(er) Waerschoot en in den choor begraeven; wordende de asschen overdekt door eenen sark, liggende regt vóór den biegtstoel van dhr Pastor.

11. JOANNES VAN DEN DAELE, onderpastor van 1692 tot 1695.

12. THOMAS VAN DER SCHUEREN onderpastor van 5 maerte 1696 tot augusti 1696.

13. PETRUS LEEBEECK, onderpastor van 8 8bre (= oktober) 1696 tot 1705.

14. HYACINTHUS DE LA RUE quaem in de plaets van nr. 13.
(Hy heeft) getoont veel genegentheyd voor synen pastor, afreysende met veel kloeckmoedigheyd de soldaeten die ten jaere 1708, liggende gecampeert op de cauters van Lovendeghem, quaemen geweldigheden pleegen. Alsmede heeft hy eenen vremden treck (= een eigenaardige toer) gespeelt aen den amman van dien tyd. Welken den pastor seer moeyelyk vallend sonder redenen, van den onderpastor wierd gevraegt tot eene visitatie, agter de vesperen van den sondag (met bespreek dat den pastor en de maerte sig souden verre afsonderen). Den amman gekomen synde wierd met klippelwyn beschonken (= duchtig afgerost) op synen rugge. Soodanig dat er synen dorst merkelyk van vermeerderde. Waerna hy den amman uytgeleyde dede, die hem aen de poorte veel injurien toeriep, maer egter hadde hy de neepe ontfangen (-- hij had zijn straf gekregen en kon geen klacht neerleggen, vermits er geen getuigen waren) !
Ook geeft de overlevering dat desen onderpastor (in) 1709 pastor geworden is, in een netelige saeke is geraekt met synen biscop Philippus Erardus van der Noot, die het proces soo verre heeft voortgeset dat den gedetineerden, vol kleynmoedigheyd, de plaets van syne detentie soude hebben aen het vuur overgelaeten (-- in brand gestoken), waerdoor de (ge)vangenisse soude vernielt syn. (Ik) wille nogtans voor de waerheyd geen borge blijven.

15. JOANNES DE NEEF (was) onderpastor in 1709 (en) bewoonde de oude pastorye (Gildenhuys). Deesen hield schole voor de jonkheyd en heeft dat verrigt tot 1719, toen hy naer Ghent een capelanie in St Nicolaus is gaen bedienen, zynde gebortig van Ghent, zoon van Joannes Bapt(ist)e en van Marie Magdalene de Bosscher. Hy had nog 5 broeders priester en één suster.

(Hij bleek schulden te hebben:) "Joannes de Neef, priester te Waerschoot, moet aen Jan Bapt(ist)e Delcambe 14 pond gr. betaelen, huyshuur en intresten, 9/7/1717. - Idem, nog 7 pond gr., 31/5/1730".

16. GUILLIELMUS VAN HECKE (was) onderpastor van 1719 tot 1726.

17. DAVID CAROLUS VAN BELLEGHEM, geboren te Meulebeeke, fs Petrus en Marie Vercauteren - zuster van onsen pastor Vercauteren - was onderpastor van 1726 tot 1749 -- 23 jaeren. Hy werd pastor te Merendree na (de) dood van Georgius van Regelbrugge. Maer de universiteyt van Loven dit regt betwistende, heeft hy syn pastorye moeten afstaen aen dhr. en Mr. J. Coppenolle, gebortig van Afsnee, theologant van Loven. Na welke hy sonder bedieninge is gebleven, tot dat de pastor van Evergem is overleden, naer welke prochie hy is gesonden als pastor, alwaer hy overleed (in) 1782.

18. ALBERTUS OST, geboren te St Anne onder Waesmunster, (werd) onderpastor in 1749 te Waerschoot, alwaer hy by biscoppelyke brieven ten jaere 1760 wierd versonden na(er) de onderpastorye van Sleydinge, onder Servatius de Cleene, pastor van dese prochie.

(Hy) woonde 4 jaer by den pastor van Sleydinge, Aegidius Caese, en werd in 1764 pastor te Poesele; (is) er overleden (op) 2/8/1772.

19. JOANNES BAPTISTE DE CLEENE, geboren (te) Waesmunster, broeder van Servatius - onsen pastor - was eerst onderpastor op St Niklaesprochie te Ghent, dan te Sleydinge en verving Albertus Ost. De seldsaeme inborst van desen Joannes - die aen synen broeder den pastor waerschynelyk niet soo vreemd voorquam als aen alle andere en waervan hy beter het gewigt verdiende als een vremde, vermits hy by syne Hoogw. den biscop hetselve had verschoont - (gaf overal moeilijkheden).

Te Waarschoot op de Keere in 1912. De persoon uiterst rechts is Omer De Craene.

Prentkaart uit de verzameling van R. Dauw, Gent

Dus hadden wy twee gebroeders, teenemael van aerd, inborst, talenten en beleeftheden verschillende, alhoewel de samenleving maer twee jaeren heeft geduert, stervende onsen pastor (in) 1762. Wanneer Joannes Bapte de Cleene, onderpastor, kreeg tot pastor Jacobus Ambrosius Versterren, die in goede overeenkomste leefde met synen onderpastor. Waerdoor denselven ten jaere 1776 wierd gestelt tot pastor van Wanneghem, welke (parochie) hy na 9 jaeren verlaetende, trok by concours na(er) die van Eyne, van welke hy in 1779 ging over na(er) die van Cruys-hautem, die hy by middel van regte ten geestelyken hove heeft moeten afstaen, bygeleyd ten faveure van synen neve - Joannes van Namen, onderpastor van Waerschoot - (zo)als hier nu sal geseyd worden.

Door welk geval hy, Joannes Baptiste de Cleene, niet was als priester, houdende een pensioen van 200 gulden uyt de pastorye van Cruyshautem, totdat hy - door de dood van dhr Van Heckke, geestelyken coster van Lokeren - dees plaets heeft verkregen van den biscop van Ghent, Ferdinandus Maria (Prins van Lobkowitz), in 1793.

Welke costerye met sielsorge hy heeft bediend tot 1796, wanneer hy wandelende na(er) Cruys-hautem om synen neve te besoeken, van daer gegaen synde na(er) Audenaerde, alhier is geraekt van eene apolexie, waermede hy vervoert na(er) Cruys-hautem, in de pastorye van synen neef, heeft ontfangen de laetste sacramenten door heer en Mr Judocus Roelands, pastor van Nokere, en op den 3 augusti 1796 is uyt dese wereld gescheyden. Hy was genoegsaem geleert en iverig, maer seldsaem in doeninge en levenswyse, alhoewel sy niet onstichtende was. Hy was teenemael ongestaedig (- ongedurig en onberekenbaar), waerom men hem met bynaeme "Gille den draeyer" noemde. Die driemael pastor was, is laetst (als) coster gestorven ! Nog heeft syne dood by niemand rouw verworven. Als coster en pastor was hy zoo seer "bemind", dat elk was op zyn hiel, niet op zyn teen gesind...

20. JOACHIM SONNEVILLE, geboren te Swynaerde, coadjutor tot Saffelaere, onder pastor te Waerschoot in 1766, vertrekkende na(er) de pastorye van Bassevelde (in) 1773 en vervangen door Petrus Fr. Pauwels, by dewelken dhr Sonneville heeft gewoont tot maerte 1775. Van waer hy werd versonden na(er) de prochie van Grembergen, van waer hy eenigen tyd bediend hebbende het Hospitael tot Dendermonde, is gesteld door den prelaet van St Pieters tot Ghent - genaemd Seiger - tot Proost van de capelle van Meirdonck, staende onder de prochiekerke van Vracene, ten jaere 1782.

Desen heer wierde (op) 7 maerte 1797 door eene bende van dieven, die genaemt wierden "de Binders", na zyn huys te hebben overweldigt en de deuren te hebben doorbroken met swaere stukken hout, deirelyk gebonden - niettegenstaende allen tegenstand - benevens syn tweeden heer coadjutor, dhr De Meester, en berooft van alle hunne penningen en voordere costelyke effekten. Dese benden quaemen gewapent, met fusieken en pistolen schietende, met veel gerugt omdat er niemand ter hulpe soude komen of durven naederen en beroofden hem van alles dat hy costelyk besat.

Na dees onheylen thebben ondergaen, wierd hy ten jaere 1799 gevat door de gendarmes - in (de) algemeene opsluitinge der priesters - en vervoert na(er) "den Blauwen Leeuw" en nademael gebragt in het Convent der Cellebroeders, die reeds gesupprimeerd waeren. In welke plaetse hy met in de 80 andere priesters 9 maenden heeft opgehouden geweest, totdat sy in maerte 1800 zyn geslaekt (= vrij gelaten) geworden. Hy overleed tot Meerdonck in december 1800.

21. PETRUS LIVINUS DE REU, geboren te Lovendegem, wyk Klaverkensbrugge, (deffendeerde in 't seminarie, 1770) en wierd onderpastor tot Waerschoot (in) 1775; den welken vol iver en bequaemheyd de prochie heeft helpen bedienen onder pastor Petrus Franciscus Pauwels, tot in 1776, wanneer er een 2en onderpastor is toegekomen. Maer gemerkt dat ten jaere 1779, in de maend maerte, eene besmettelyke siekte heerschte, die veel inwoonders wegnam - ja, tot 6 à 7 daegs - soo is dhr De Reu ook door deselve aengetast en, na het ontfangen der h. sacramenten, den 22 april 1779 in het huys van den pastor Pauwels overleden. Syn sark rust ontrent den communiebank. De uytvaert geschiedde door heer en meester Jacobus Abbate, pastor van Lovendegem en deken van het district Evergem. Hy had in het seminarie gedeffendeert onder Pr. Klugmann (in) 1770.
De sieur JOANNES FRANCISCUS POPPE, gebortig van Oostwinkel, coadjutor tot Lokeren by Joannes Bapt(ist)e Meerschman, pastor, wierd gestelt in 1776 (tot) tweeden onderpastor tot Waerschoot. Vermits dat het getal der communicanten alsdan beliep tot 3500 en den last te swaer geworden (was) voor twee bedienaers, waerin de wethouderen - Joannes Maenhout, Jacobus de Boerdere, Martinus Uttenhove, greffier (en) Franciscus Waesberge, baillieu - hebben doen voorsien. Dus de prochie op 120 jaer zoodanig zynde bevolkt, dat er van 600 (communicanten) tot 3500 zyn aengewassen ! Zyn hoogw. Gerardus G. van Eersel stelde alle hun inkomsten gelyk, mits alle lasten (over de twee onderpastoors gelijkmatig) verdeelt wierden.

Deesen heer Fr. Poppe wierd eersten onderpastor door de dood van Livinus de Reu, welke plaetse hy heeft bediend tot 1781, wordende verplaetst na(er) Nasareth by dhr Livinus de Man, pastor, waer hy na weynige jaeren is verstelt op Ruyslede, by dhr en mr N. Kerckhove, gebortig van St Pauwels (Waas). Desen heer, reeds genomeert synde (in) 1797, wierd ten tyde der fransche republique (in) 1799 - voor gedaenen dienst sonder beëedigt te syn - gevangen, vervoert van Brugge en gedeporteert naer het eyland Rhé, alwaer hy op het casteel van St Martin met 209 (andere priesters) wierd opgesloten. Met sig hebbende den Pastor van Laerne; Peeters van St Nicolaus, deeken; de onderpastor De Smet van Sleydinge; dhr pastor van Knesselaere, L. Naudts; den onderpastor van Aersele, van Dooren; den prelaet van Waerschoot Riemslag; den priester Desarnie; den pastor van het hospitael van Dendermonde, Schellekens; den canunnik Putte van Dendermonde; Pater Canyn; pater Van Speybroeck; pater van Geluwe; pater Keukelaere (recolletten); pater van Damme, capucien; alle van onse diocesie.

Dog dhr onderpastor Poppe is weergekeert ten jaere 1800 in de maend van .......................... (oningevuld) en vele van de genoemde (met hem). Hy wierd in de algemeene organisatie gestelt (tot) rector der succuursaele kerke van Helseghem (= Elsegem) by Audenaerde, ten jaere 1802, vanwaer hy in 1804 verplaetst (werd) tot Coolkerke by Brugge, waer hy (in) 1808 wierd ontslaegen en - nae verloop van tyd sonder sielsorg - gestelt tot Bottelaere. Wierd (daarna) nog eens pastor en stierf.

PETRUS VAN NAMEN, geboren te Waesmunster, coadjutor te Heyne (= Eine), alwaer hy - tot Loven theologie gehoort hebbende - gestelt (werd) by Joannes de Cleene, oom van dhr van Namen. Deesen quam ten tyde der siekte onderpastor worden te Waerschoot, na de dood van Livinus de Reu, in 1779, in de maend octobre, wanneer hy by resignatie was geworden pastor van Cruys-houtem, door afstand van dhr en mr Joannes de Cleene, synen oom. Zynde (daarna) sedert 1781 geweest eersten onderpastor.

Wanneer de fransche republique in de Nederlanden heerschte, ten jaere 1797, heeft (hy) gedaen den eedt van haet aen 't koningdom, met syne twee onderpastors: Joannes van Acker van Winkel en Joannes Longé van Dendermonde.

PETRUS ROELANDTS, geboren te Bevere by Audenaerde; eerst coadjutor te Beveren (Waes) by den heer pastor Petrus de Regter, nademael coadjutor van pastor Petrus Franciscus Carlier te Sint Pauwels; wierd 2en onderpastor te Waerschoot (in) 1781; woonende insgelykx by den heer pastor, reydende seer veel te peirde om syne gesontheyd. (Hij) wierd seer geacht van de prochiaenen, tot dat hy in de dagen der troebelen van 1789, om synen iver en partyschap sig eensdeels onderscheydende, in haet is ingeloopen van sommige particuliere persoonen. Niet soo seer staetsgesind synde dus, wierd hy op aenklagten verandert (= verplaatst) ten jaere 1791 na(er) de prochie van Paemele by Audenaerde; zynde eerst gestelt tot Aersele, waervan hy sig heeft weten te ontmaeken by den biscop, dus syne bedieninge gaende uytoeffenen tot Paemele.

(wordt voortgezet)

Separator

Merkwaardigheden over Waarschoot
1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17

Inhoudstafels

1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973 - 1974 - 1975 - 1976 - 1977
1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986

Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!

MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking : 21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024

Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1977, 10de jaargang, nr. 2